Probiyotik nedir, yararları nelerdir?

Probiyotikler sağlık açısından özellikle sindirim sistemi için oldukça faydalı olacak canlı bakteri ve mayalardır. Bakteri denildiğinde genellikle hastalığa neden olan şeyler düşünülür. Ancak vücudun içi bakterilerle doludur. Bunların bazısı kötü iken bazı bakteriler de iyidir. Probiyotikler genellikle iyi ve faydalı bakteriler olarak bilinir. Probiyotikler vücutta doğal olarak bulunur. Bunun yanında bazı besinlerin içinde ve tamamlayıcı ürünlerde de probiyotikler bulunur. Önceden probiyotiklerle ilgili fazla bilgi olmadığından pek üstüne gidilmezdi. Ancak günümüzde daha çok sindirim sistemi için tavsiye edilir.

Probiyotiklerin yararlı etkileri nelerdir?

Probiyotiklerin sindirim sistemindeki etkileri fazladır. Bilindiği gibi sindirim sisteminde iyi ve kötü bakteriler arasında bir dengenin kurulmasına gerek vardır. Fakat kötü yemek tercihi, stresli olmak, yetersiz uyku, aşırı antibiyotik kullanılması ve çevresel faktörler kötü bakterilerin iyi bakterilerden daha çok olmasına neden olabilir. Sindirim sistemi sağlıklı olursa, zararlı bakteriler, toksinler ve kimyasallara karşı kendini koruyabilir. Fakat burada önemli olan tüm kötü bakterilerin öldürülmesi değil dengenin sağlanmasıdır. Dengesizlik olduğuna ise ishal, kas ağrıları ve yorgunluk gibi sağlık sorunları yaşanabilir. Probiyotikler vücudun daha iyi çalışması için gerekli olan iyi bakteri ve kötü bakteri dengesinin kurulmasına destek olur.

Probiyotiklerin başka bir faydası ise bağışıklık sistemindeki yararlı etkileridir. Bağışıklık sistemi insanları mikroplara karşı korur, düzenli çalışmaması halinde alerjik reaksiyonların, vajinal enfeksiyonların, helicobakter, cilt enfeksiyonları ve bulaşıcı ishal gibi sorunlara neden olabilir. Vücuttaki denge sağlandığında, bu sorunlar önlenebilir.

Aşırı miktarda antibiyotik kullanımından sonra kaybedilen iyi bakteriler probiyotikler sayesinde geri kazanılabilir.

Enfeksiyonların ve diğer sağlık sorunlarının oluşmasına neden olabilecek kötü bakterilerin vücuttaki miktarı probiyotikler sayesinde düşürebilir.

Probiyotikler besinlerin bağırsaklardan atılmasına destek olur. Ayrıca tedavisine destek olduğu bazı rahatsızlıklarda bulunmaktadır. Bunlar huzursuz bağırsak sendromu, iltihabi bağırsak hastalıkları, virüsler, bakteriler veya parazitler nedeniyle meydana gelen bulaşıcı ishal, antibiyotik kullanımıyla yaşanan ishal gibi rahatsızlıklardır.

Bunun dışında probiyotikler mide ile alakalı olmayan rahatsızlıklara da iyi geldiğini araştıran çalışmalar yapılmaktadır. Bazı kişiler probiyotiklerin egzama gibi cilt sorunlarına, üriner ve vajinal sorunlara, alerjiye, grip ve ağız sağlığına iyi geldiğini belirtirler.

Probiyotik Tipleri 

Probiyotikler birden fazladır ve her biri sağlık açısından faydalı etkiler yapar. Probiyotik tiplerini incelersek;

Laktobasil: Laktobasil toplumda en fazla bilinen probiyotiklerden biridir. Bu tipteki probiyotikler yoğurt ve diğer mayalı gıdaların içinde bulunur. Bunlar ishal sorunu olanlara ya da laktozu sindiremeyen kişilere destek olabilir.

Bifidobakteriyum: Bu tipteki probiyotik de bazı süt ürünlerinin içeriğinde bulunur. Bu tipin tüketilmesi huzursuz bağırsak sendromu semptomlarının rahatlatılmasına fayda eder.

Probiyotik ve Prebiyotik arasındaki fark

Probiyotikler içinde canlı bakteriler barındırır, prebiyotikler ise bağırsaklarda bulunan iyi bakterilerin beslenmesini sağlar. Prebiyotikler bunun dışında probiyotiklerin canlı kalması için gerekli olan besinler olarak da bilinir. Kırmızı şarap, kuşkonmaz, yer elması, muz, yulaf ezmesi, bal, akçaağaç şurubu ile bakliyat grubunda prebiyotik bulunur. Prebiyotikler tek başına tüketilebilir ya da probiyotiklerle birlikte alınarak probiyotiklerin etkisi arttırılabilir.

Probiyotikler hakkında bilinmesi gerekenler

Gıdalarda son yıllarda adını sıkça duyduğumuz probiyotikler aslında doğumla birlikte bizimledir. Doğumda daha bebek doğum kanalından geçerken annesinden bakteri alır. Sezaryenle yapılan doğumlarda ise bebekler bu iyi bakteriyi alamaz ve sezaryen ile doğan çocukların bazıları alerjik durumlarla karşılaşabilir.

Probiyotik besinler ve besin takviyeleri çoğunlukla güvenilir olarak bilinir. Midenin bozulması, ishal, gaz ve şişkinlik gibi hafif yan etkiler bunların kullanımına başlanmasıyla birkaç gün görülebilir. Bazen de alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Herhangi bir sorun yaşamanız halinde kullanımı bırakmalı ve doktora danışılmalıdır.

Probiyotik kullanımın genellikle sorun olmaz. Fakat çocuklarda, yaşlılar ve ciddi sağlık sorunu olan kişilerde ya da bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde sorunlara neden olabilir. Bu yüzden probiyotik kullanımından önce doktorunuza danışmalısınız.

Probiyotiklerin işinize yaraması için içinde yeterince iyi bakteri barındırması gerekir. Bunu ne için kullandığınız ve hangi ürünü kullandığınıza bağlı doğru dozun belirlenmesi farklılık gösterebilir. Bazı ürünlerin etiketlerinde yer almasına rağmen yeterince faydalı bakteri olmaz. Bu yüzden en doğrusu hangi ürünün, hangi dozda kullanması gerektiğine doktorunuzla karar vermelisiniz.

Probiyotik içeriği bakımından zengin yiyecekler arasında mayalı süt ürünleri, yoğurt, yumuşak peynirler, kefir, sirke koymadan yapılan doğal mayalanmış turşu bulunur. Probiyotik ürünlerin son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.