Rehabilitasyon nedir, hangi alanlarda uygulanır?

Rehabilitasyon pek çok alana yayılmış olan psikolojik hastalıkların tedavi edilmesidir. Kişide doğuştan ya da sonradan gelişen, kalıcı veya geçici rahatsızlıkların belirlenip, tedavi edilmesiyle psikolojik olarak yaşama kazandırılması bu yolla mümkün olabilir. Bu nedenlerden ötürü, engelli duruma gelmiş olan bireylerin topluma kazandırılması için uygulanacak tedavilerin, çok geniş alanları kapsaması önemsenmesi gereken bir durumdur. Fizik tedavi yöntemlerine göre daha uzun süren, hastaların tedaviye bizzat katılımını gerektiren ve daha fazla çaba sarf edilmesi zorunlu olan bir süreçtir. İlk kez ortaya çıkışı, 1. ve 2. Dünya Savaşlarının insanlar üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırabilmek için uygulanan tedavilerle olmuştur. Bu uygulamadan önce kullanılan tedaviler, sakatlıkların tedavisi edilmesi olarak adlandırılmaktaydı. Kapsamının genişlemesiyle birlikte, cerrahi yöntemleri, ilaç tedavisini ve psikolojik yardımların tamamını içeren çalışmalar bu isimle birlikte anılmaya başlandı. Yan etkisi olmayan bu tedavinin uzun bir süre devam etmesi, başarı şansının yüksek olması nedeniyle fazla önemsenmemelidir. Rehabilitasyon tedavileri fizik tedavi uzmanları, psikologlar ve sosyal hizmet danışmanlarından oluşmuş kişilerle beraber yürütülür.

Rehabilitasyon ve fizik tedavi arasındaki farklar nedir?

Hastaların normal yaşamına dönmesini kolaylaştıran yöntemler, farklı bölümlerden oluşur. Fizik tedavi bölümünde, elektrik akımları ve ısı verilip tedavi uygulanır. Rehabilitasyon bölümünde ise, egzersiz çalışmaları ile vücudu çalıştırmak ve vücudu hareketli hale getirmeyi amaçlanır. Elle ve cihazlarla yapılan tedaviler bu bölümün içinde yer alır.

Rehabilitasyon yapılan başlıca alanlar nelerdir?

• Ceberal Palsy (CP) Rehabilitasyonu: Bu çalışmalarda CP hastası olan çocukların gelişiminde olan olumsuz etkilerin giderilmesi ve çocuğun yaşama kazandırılması hedeflenir. Hastanın yaşı ve durumunun önemli olduğu tedavinin erken başlaması gerekir. Çocuğun ihtiyacı olan fonksiyonların kazandırılması gerekir. Konuşma ve yürüme gibi temel becerilerin  kazandırılması, uygulanan tedavinin başarılı olması olarak adlandırılır.
• Multiple Skleroz (MS) Rehabilitasyonu: Nedeni bilinmeyen MS hastalığı, merkezi sinir sisteminde olan plakların fonksiyonları engellemesi ile yaşanır. Hasta kendi vücudunda güçsüzlük hissettiğinden, hareketleri kısıtlanıyor. Uyuşukluk, duyu sorunları ve sertlikler oluşuyor. Mesane ile ilgili problemler bunları takip ediyor. Bu rahatsızlıkların tedavi edilebilmesi için, fizik tedavi ve rehabilitasyon çalışmaları birlikte yürütülüp, hastaya faydalı olacak tedaviler uygulanır. Başarı oranının yüksek olduğu bu alan, bu hastalar için umut ışığı olarak görülmektedir.
• Ortopedik Rehabilitasyon: Menüsküs yırtıklarında, çatlaklarda, kırıklarda ve bağ yırtıklarında oluşan ortopedik sorunların tıbbi tedavilerinin yanında fizik tedavi ve rehabilitasyon çalışmalarının yapılması gerekir. Bu tedavide amaç hastayı bir an önce aktif hale getirmektir. Eskiden olduğu gibi sağlığına kavuşan hastalarda, bu tedavi başarılı olmuş demektir. Rehabilitasyonla desteklenmemiş olan ortopedik rahatsızlıklar, devamında sakatlıklara gidebilecek kadar ilerleyebilir.
• Ameliyat Öncesinde ve Sonrasında Rehabilitasyon: Son yıllarda yaygınlaşan cerrahi tedavinin başarıya ulaşmasına, iyileştirmenin hızlanmasına rehabilitasyon çalışmaları başarılı katkılar yapmaktadır. Ameliyat sonrasında hastalara zorluklarla başa çıkma yöntemlerinin öğretilmesi, bu tedavinin bir parçasıdır. Ameliyat sırasında kasların güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu yöntem sporcularda ameliyat olmasalar da, kasları için yapılan rehabilitasyon çalışmaları arasında yer alır.
• Romatizmal Hastalıklarda Rehabilitasyon: Sakatlıklara kadar gidebilen romatizmal rahatsızlıklarda, erken müdahale edilip tedavi edilmesi hastaların daha iyi yaşam koşullarına sahip olmasına neden olmaktadır. Fizik tedaviyle beraber yürütülen rehabilitasyon çalışmalarında zamanında müdahale edilmesi başarı şansını yükseltir.
• Yaşlanmaya Bağlı Yapılacak Rehabilitasyon: Yaşın ilerlemesiyle oluşan kireçlenme, kalp ve damar hastalıkları, akciğer sorunları gibi rahatsızlıklar, kişinin yaşam kalitesini düşmesine neden olur. Bu kişilere uygulanan rehabilitasyon çalışmaları  onları yeniden hayata kazandırıp, rahat bir yaşamın kapılarını açacaktır. Topluma kazandırılmış olan yaşlılarımız daha üretken olup, yaşamlarını tek başına sürdürebilmektedir. Geriatrik rehabilitasyon olarak adlandırılan bu çalışmalara günümüzde daha fazla önem verilmektedir.