RTÜK nedir?
Ülke genelinde yayıncılık faaliyetleri yürüten tüm radyo ve televizyon kanallarının yayın içeriklerini denetleyen Radyo ve Televizyon Üst Kurulu RTÜK, Anayasa’dan aldığı güçle deneyim yapan bir kamu kuruluşudur. RTÜK tarafından belirlenen yükümlülükler, ülke genelinde yayın yapan tüm radyo ve televizyon kanalları tarafından uygulanılmak zorundadır. Çeşitli alanlarda izin şartlarını belirleyen, yükümlülüklerin içeriğini geliştiren, izin şartlarını ihlal edenleri saptayan RTÜK aynı zamanda yayıncılık ilkelerini de belirleyen kuruldur. Özel radyo ve televizyon kanalları arasında RTÜK tarafından belirlenen tüm bu şartlara uymayanlar önce uyarılmakta sonrasında yayın içinde açık bir özür metni yayınlanması istenmekte ve son aşamada da kanalın belirli bir süre boyunca yayınının durdurulması dahi sağlanabilmektedir.
Üst kurul radyo ve televizyon kanallarının belirlenen yükümlülükleri yerine getirmesini denetler ve yapılan denetimler sonucunda yayın ilkelerinin tekrar ederek ihlal eden programların yayını 1 ila 10 defa durdurmaktadır. Ayrıca çoğu insan tarafından bilinmiyor olsa da, RTÜK tarafından belirlenen yayın ilkelerini üst üste ihlal eden bir programın yayını durdurulduğunda bu programın yapımcısı ya da sunucusu farklı projelerde de yer alamaz. Yapımcı firmanın farklı türlerde onlarca programı dahi bulunsa, bu şekilde yayın durdurma karar alındığında verilen cezaya bağlı olarak yapımcının tüm yayıncılık faaliyetlerinin de engellenmesi mümkündür. RTÜK televizyon ve radyo kanallarının belirlenen yükümlülüklere uymayan programlarının yayını durdurduğunda, bu program yerin aynı yayın kuşağında yayınlanmak üzere farklı konularda programlar yayınlatılmasını da sağlayabilir.
Radyo v televizyon kanallarının yayını RTÜK tarafından durdurulan programları yerine; zararlı alışkanlıklarla mücadele, kadın ve çocuk haklarının korunması, kültür, trafik, eğitim, Türkçenin güzel kullanılması, çevre koruma ve gençlerin gelişimine destek veren programlar yayınlatılmasını sağlayabilmektedir. RTÜK tarafından belirlenen yayıncılık şartlarını ihlal eden ve uyarı sonrasında aynı ihlali tekrarlayarak yayını durdurulan programlar yerine yayınlanan içeriklerin, ceza alan programlar ile aynı kuşakta verilmesi gerekir. Örneğin; sabah kuşağında yayınladığı program nedeniyle ceza alan radyo ve televizyon kanalları RTÜL tarafından belirlenen içerikleri de sabah kuşağında yayınlamak zorundadır. Ayrıca yayını durdurulan programların yerine RTÜK tarafından yayınlanması istenen içerikler, “reklam verilmeden” kesintisiz bir biçimde yayınlanmalıdır.
RTÜK Anayasanın 3984 Sayılı ve 4756 Sayılı Yasanın değişik 33. maddesinde belirtildiği üzere yayıncılık şartlarının devamlılık arz edecek şekilde ihlal edilmesi halinde televizyon ve radyo kanallarına idari para cezası yaptırımında da bulunabilmektedir. RTÜK tarafından radyo ve televizyon kanallarına yayın kurallarının ihlalinin tekrarı halinde uygulanacak para cezaları, her yıl Maliye Bakanlığı tarafından yapılan incelemeler sonucunda belirlenmektedir. Avrupa Birliği kalıplarına uygun kurallara sahip olan RTÜK’ün kararları, idari yargının denetimine de açıktır.