Saç yolmak bir hastalık mıdır?

Trikotillomani insanların öfkeli ve kızgın olduğunda, sinirlendiğinde duygularının şiddetini belirtmek için göze batacak bir şekilde saçlarını yolma durumudur. Kişilerdeki bu ruhsal rahatsızlık 1889 yılında bir Fransız dermatoloji uzmanı tarafından karşı koyulamayan saç yolma dürtüsünü belirtebilmek amacıyla tanımlanmış. Bu sorun psikoloji alanında dürtü hastalıkları grubunda değerlendirilmektedir. Kişinin bu durumdayken saç yolma isteğini ertelemesi halinde kişide gerginlik oluşabilir. Saçlar yolunduğu zaman rahatlama yaşanır ve doyuma ulaşılır. Bu insanlarda bir cilt hastalığına bağlı olarak gelişmez, ancak hastalık ilerledikçe hastanın yaşamını olumsuz şekilde etkilemeye başlar. Bu rahatsızlık toplumda bulunan her yüz kişiden üçünü etkileyebilir. Bazı kişilerde sorun çok erken yaşlarda başlayabilir. Kadınlar ve erkeklerdeki etkisi aynı oranda olur. Ancak rahatsızlığın iyileşme oranı yüksektir. Geç yaşlarda başlarsa, bu dönemde daha çok kadınlarda etkili olur. Hastalık dürtü kontrol bozukluğu olarak tanımlanır ve takıntı olduğundan obsesif kompulsif bozuklukla aynı etkileri gösterebilir. Bazı kişilerde ise saçların dışında kirpik ve kaşlarda yolunur. Stresli olunduğu zamana, kaş ve kirpik yolmada artış olur. Ailelerde daha çok ilk çocuklarda daha sık görülür ve bunun kıskançlıkla beraber başladığı düşünülür. Ailede aşırı mükemmelliyetçi davranışlar sergileyen, eleştiri yapan anneler, duygularını dışarıya vuramayan babalar hastanın aile yapısı özelliklerinin arasında yer alabilir. Bunlar hastanın tanısı sırasında dikkate alınır.

Trikotillomani kimleri etkilemektedir?

Toplumdaki her yaştan, cinsten, etnik kökenden ve sosyo ekonomik düzeyde bulunan kişiyi etkileyen bir sorundur. Çocuklarda başlamış olan hastalık kız ve erkekleri eşit oranda etkilemektedir. Ancak erişkinlikte başlayan rahatsızlıklar kadınlarda % 80-90 oranında daha fazla olur. Toplumda bu rahatsızlığın görülme oranı % 1-3 kadar olur. Bazı kişiler ise henüz hastalığının farkında bile olmaz.

Trikotillomani ne zaman başlar?

Yaşamda herhangi bir dönemde başlayabilen, ancak çoğunlukla geç çocukluk ve ergenlik döneminde olan kişilerde daha çok 11-13 yaşlarında etkili olur. Bu yönden uzmanlar hastalığın bu süreçte bazı hormon değişimlerinden kaynaklandığını düşünür. Fakat bunun yanında yaşlı kişilerde ve bebeklerde bile nadiren görülebilir. Genellikle stresli bir dönemin ardından ya da yaşamda önemli bir olayın arkasından ortaya çıkabilir. Fakat herhangi bir faktör olmadan bile hastalık ortaya çıkabilir.

Trikotillomani kendiliğinden geçer mi?

Hastada bu rahatsızlığın nasıl seyredeceği önceden tespit edilemez. Tedavi edilmemiş olan hastalarda bu rahatsızlık uzun yıllar devam edebilir, bazı dönemlerde şiddetini arttırabilir ya da şiddetinde azalma gösterir. Hastalığın gidişatı bu şekilde ömür boyu devam edebilir. Fakat bebeklikte ve erken çocukluk döneminde başlayan sorunlar kendiliğinden düzelme gösterir.

Trikotillomani hastalığında kişi kendine bilinçli olarak zarar mı verir?

Hastalar bu saç yolma eylemini yapmayı istemediği gibi aslında bundan kurtulmayı arzu eder. Bunun yaşamına ve görünüşüne verdiği zarardan hoşnut olmaz ve bunu durdurmak isterler. Fakat bunda insanlar istediği gibi başarılı olamaz. Başkalarının bunu istersen durdurursun demesi halinde, anlaşılamadığını düşünerek saç yolmayı daha şiddetli yapabilir.

Trikotillomani nasıl tedavi edilir?

Hastalarda yapılan tedaviye bir an önce başlanması gerekir. Çünkü zaman geçtikçe sorunun tedavi edilmesi güç olan bir rahatsızlıktır. Sosyal yaşamı engellemesi ve hastaya sıkıntı vermesi nedeniyle, hastalar buna bir çözüm bulmayı ister. Kendisinde ya da bir yakınının bu sorunu olduğunu düşünen kişilerin mutlaka bir psikiyatri uzmanına danışması gerekir. Tedavi için öncelikle altta yatan etkenin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu sorunların giderilmesinden sonra, davranışçı yöntemler denilen tedavi kullanılarak hastalar tedavi edilmelidir. Bu yöntemin uygulanması uzun zaman devam eder. Bunun yanı sıra anti depresan ilaçların tedavi edici etkisinden faydalanarak hastalara yardımcı olunur.