Saddam Hüseyin kimdir?

1979 Yılından 2003 yılına kadar Irak Devlet Başkanlığı yapmıştır. Bağdat’ın kuzeyinde, Dicle Irmağı kıyısındaki Titrit Kasabasına bağlı bir köyde doğan Saddam Hüseyin’in tam adı Saddam Hüseyin et-Titritidir.
1955’te 18 yaşındayken öğrenimini sürdürmek için başkent Bağdat’a giden Saddam Hüseyin, Baas Partisi (Arap Sosyalist Baas Partisi)ile ilişki kurdu ve 1957 ‘de parti üyesi oldu. 1943’te kurulan birkaç Arap ülkesinde kolu olan bu parti, bütün Arapları sosyalist ilkelere dayalı tek bir toplum halinde örgütlenmeyi amaçlamaktadır.
1958’de general Abdülkerim Kasım önderliğinde gerçekleştirilen bir askeri darbeyle krallık ortadan kaldırıldı ve Kral II. Faysal öldürüldü.

Baas Partisi’nin milliyetçi bir politika izleyen Abdülkerim Kasım’a karşı düzenlediği suikast ve darbe girişimi başarısız oldu. Bu sırada yaralanan Saddam Hüseyin Suriye’ye kaçtı.
Irak’ta ölüm cezasına çarptırılınca Mısır Devlet Başkanı Nasır’ın çağrısı üzerine Kahire’ye gitti ve Kahire Üniversitesi’nde hukuk öğrenimine başladı.

Baas Partisi 1963 Şubat’ında ordunun da desteğiyle Abdülkerim Kasım yönetimini devirdi ve Mareşal Abdüsselam Arif başkanlığında yeni bir hükümet kuruldu. Bunun üzerinden Irak’a dönen Saddam Hüseyin, aynı yıl tutuklandı ve iki yıl hapis yattı (1964-1966) .1966 yılında hapisten kaçmayı başardı ve kısa sürede partinin önderlerinden biri oldu.

1968 Temmuzun ayında Baas Partisi kansız bir darbeyle yönetimi ele geçirdi. Darbede önemli rol oynayan Saddam Hüseyin Devrim Komuta Konseyi başkan yardımcılığına getirildi. Böylece Devlet Başkanı General Ahmet Hasan El Bekr’den sonra ülkenin en güçlü kişisi oluyordu. Bu dönemde ülke içinde baskıcı bir politika izlerken ekonomik alanda Baas Partisi’nin ilkelerine uygun önemli değişiklikler yapıldı. Özellikle Saddam Hüseyin’in ağırlığını koymasıyla, yabancıların elinde bulunan ülke petrolleri kamulaştırıldı, petrol geliriyle yeni sanayi ve tarım yatırımlarına girildi, sağlık ve eğitim hizmetleri yaygınlaştırıldı. Arap Birliğini savunan Saddam Hüseyin İsrail’e karşı ödünsüz bir politikanın da önderliğini yaptı.

Saddam Hüseyin 1976’da Ahmed Hasan El-Bekr’in yetkilerinin bir bölümünü kullanmaya başladı; 1979’da ise sağlık gerekçesiyle başkanlığı bırakan El-Bekr’in yerine geçti. Kısa sürede Irak’ın tek önderi durumuna geldi ve arap dünyasının önderliğini Mısır’ın elinden almaya yönelik bir dış siyaset izledi. Ülke içinde ise , nüfusun çoğunluğunu oluşturan Şiilere, özerklik isteyen Kürtlere ve yönetimden hoşnut olmayan hareketlere karşı baskıcı bir siyaset sürdürüyordu.

1979’da Ayetullah Humeyni önderliğinde kurulan İran İslam Cumhuriyeti ”İslam Devrimini yaymaya eğilimleri gösterince İran-Irak ilişkileri gerginleşti. Saddam Hüseyin, İran’ın elindeki Şattü’l- Arap bölgesinde hak iddia ederek 1980 Eylül’ünde İran’a savaş açtı. İran-Irak savaşı ancak sekiz yıl sonra , 20 Ağustos 1988’e imzalanan bir ateşkesle sona erdi.

1990’da Irak ile Kuveyt arasındaki, geçmişi 1920’lere uzanan toprak anlaşmazlığı yeniden canlandı. İki ülke arasında yapılan görüşmelerde Irak, İran’la yaptığı savaş sırasında Kuveyt’ten Irak’a ait olan toprakları geri vermesini istedi. Bu isteklerin reddedilmesi üzerine görüşmeler kesildi ve 2 ağustos 1990 yılında Irak Kuveyt’i işgal etti.

İşgal sırasında Kuveytli yöneticiler Suudi Arabistan’a kaçtı; Kuveyt’te de Irak yanlısı bir geçici hükümet kuruldu. Irak askerlerini geri çekeceğini söylediyse de çekmedi. Bu arada Arap ülkeleriyle ABD öncülüğünde bazı batılı ülkelerin Suudi Arabistan, Basra Körfezi ve Umman Denizinde askeri yığınak yapmasıyla olay uluslararası bir önem kazandı. ABD’nin öncülüğüyle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Irak’a uluslararası ekonomik ambargo koydu; Irak’a her türlü mal satışı yasaklandı. Daha sonra ise belirli yiyecek maddeleri ve ilaçlar ambargo kapsamından çıkarıldı. İşgalin yol açtığı ”körfez krizi” 1990 Ekim ayının başlarında hala çözüme kavuşturulmamıştı. ABD Başkanı George W. Bush ve Britanya Başbakanı Tony Blair’in 2003 yılında , kitle imha silahlarına sahip olma ve El Kaide adlı örgüt ile ilişkileri olduğuna ilişkin suçlamalarının hedefi olan Saddam Hüseyin’i iktidardan indirmek için ABD öncülüğündeki koalisyon güçleri Irak’ı işgal ettiler. 9 Nisan 2003 tarihinde Bağdat’ın koalisyon güçlerinin eline geçmesi ile Saddam Hüseyin iktidarı sona bulmuştur. Daha sonra da Baas Partisi yasaklanmıştır. Yaklaşık sekiz ay sonra yakalanan Saddam Hüseyin daha sonra yargılanmış ve 5 Kasım 2006 tarihinde, 1982 yılında Duceyl’de 148 Iraklı Şiinin öldürülmesinden sorumlu tutularak idam cezasına çarptırılmıştır. 30 Aralık 2006’da asılarak idam edilmiştir.