Samsun’un tarihi yerleri nerelerdir?

1-İkiztepe Höyüğü
İkiztepe Hint-Avrupa kökenli Anadolulu bir halkın yaşadığı İÖ 3200’lerde başlayan ve 2100’lere kadar kesintisiz olarak 1100 yıllık zaman dilimi içinde sürekli yaşanmış bir İlk Tunç Çağı yerleşmesidir. Höyük, Bafra ilçesine 7 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır. Kızılırmak’ın denize döküldüğü yerde iki büyük, iki küçük tepeden oluşmaktadır. Yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında höyüğün Eski Tunç ve Erken Hitit çağında yerleşim alanı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Höyük, dört tepe olsa da, uzaktan iki tepe gibi göründüğü için İkiztepe adını almıştır. Nekropol, toprak kaplar, kemik iğne, süs eşyaları, silahlar, metal gereçler ve testiler çıkarılan buluntular arasındadır.

İkiztepe’yi oluşturan yükseltiler dört gruba ayrılmıştır. İkiztepe’nin birinci katı M.Ö. 2. bin yılının başlarında yoğun yerleşmeye sahne olmuştur. İkinci katta, Tunç Çağı yapı kalıntıları ve erken Hitit dönemine ait çok sayıda gömüt bulunmuştur.

2-Dündartepe Höyüğü
İlk arkeolojik kazıların 1940-1941 yıllarında yapıldığı Dündartepe Höyüğü, Samsun’un şehir merkezine 3 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır. Höyük, Öksürük Tepe olarak da adlandırılmaktadır. Yapılan arkeolojik kazılar sonucunda çeşitler mühürler, kemik ağırşaklar, heykelcikler, silahlar ve maden buluntuları ortaya çıkarılmıştır.
3-Kaledoruğu Höyüğü
Samsun-Kavak’taki Kaledoruğu Höyüğü, şehrin eski yerleşim alanlarından biridir. Kaledoruğu Höyüğü il merkezine 40 kilometre kadar uzaklıkta bulunmaktadır. Kavak Höyüğü olarak da bilinmektedir. Höyükte 1940-1942 yıllarında arkeolojik kazı çalışmaları yapılmıştır. Yivli kaplar, hançerler, kale kalıntılar ortaya çıkarılan eserler arasında yer almaktadır. .

4- Göğceli Camii
1206 yılında inşa edilen Göğceli Camii, Samsun’un Çarşamba ilçesinde bulunmaktadır. Hasanpaşa Mahallesi’nde bulunan ve camiyle aynı adı taşıyan Göğceli Mahallesi içerisinde yer almaktadır. Caminin kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Cami, ahşap mimarinin en güzel örnekleri arasında bulunmaktadır. Yapı, tek katlı olup inşası sırasında karaağaç, diş budak gibi sağlam ağaçlar kullanılmıştır. Göğceli Camii’nin tamamı ahşap olup 1335 yılında bir onarım geçirmiştir.

5- Lerdüge Tümülüsleri
Lerdüge Tümülüsleri, Havza’nın 21 kilometre mesafede Lerdüge Köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. 1946 yılında burada kazılar gerçekleşmiştir. Burada çıkarılan eserler günümüzde Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir. Lerdüge Tümülüsleri’nda altın süs eşyaları da bulunmuştur.

6- Fazıl Ahmet Paşa Medresesi
Fazıl Ahmet Paşa Medresesi, Vezirköprü ilçesindeki Yenimahalle’de yer almaktadır. 1661 yılında Fazıl Ahmet Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. Medrese 1664 yılına kadar çok farklı alanlarda kullanılmıştır. Günümüzde ise Halk Kütüphanesi olarak kullanılmaktadır.

7- Samsun Büyük Camii
Büyük Camii, Samsun1300 yılında Hıdır Bey tarafından yaptırılmıştır. Cami, şehir merkezindeki Kale Mahallesi’nde bulunmaktadır. Ahşap olarak yapıldığından dolayı 1869 yılında bir yangın nedeniyle tamamen yanmıştır. 1884 yılında Batumlu Hacı Ali Efendi tarafından tekrar inşa edilmiştir.

8- Gökgöl Camii
Samsun-Asarcık’ın sınırları içerisindeki Akyazı Köyü’nde Türk ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden biri olan Gökgöl Camii, kitabesindeki bilgiye göre 1870 yılında onarılmıştır.

9- Sivrikese Camii
Samsun-Havza’daki Sivrikese Camii, Sivrikese Köyü’nde olup 1903 yılında inşa edilmiştir. Mimarı Todor Usta olan cami, Ali Osman Ağa’nın isteği üzerine inşa edilmiştir. Sivrikese Camii’nin yapımında düzgün olmayan kesme taşlar kullanılmıştır.

10- Mater Dolorosa Katolik Kilisesi
Katolik halkı için hizmet veren kilise, 1845 yılında Gürcistan’dan göç eden İtalyan asıllı 8 rahip ve Katolik vatandaşların yaşaması nedeniyle Sultan V. Murat tarafından yaptırılmıştır. O dönemlerde Samsun’un nüfusunun % 30’u Hıristiyandı. O yıllarda Osmanlı padişahı olan Sultan V. Murat Hristiyanlar ve Müslümanların birlikte yaşamalarını destekliyordu. Bundan dolayı, Hristiyanların da yaşadığı bölgeye bir kilise inşa edilmesi için emir verilmiş ve kilise 1885 yılında tamamlanıp hizmet vermeye başlamıştır.

11- Bafra Asarkale ve Kaya Mezarları
Samsun’un Bafra İlçesi’nin 30 km güneybatısında, Kızılırmak Vadisi içerisinde ve Altınkaya Barajı yakınında yer almaktadır. Asarkale, Hellenistik Çağ’a ait olup savunma amacıyla yapılmıştır. Anakayaya oyularak yapılmış olan 3 tane mezarın da aynı döneme ait olduğu sanılmaktadır.