Sancılı adet görme neden olur?
Kadınların sancılı adet görmesi oldukça rahatsızlık verici bir durumdur. Kadınların çoğu yaşamının bir döneminde sancılı adetlerden etkilenir. Bu sancılar alınacak bazı önlemler sayesinde hafifletilebilir. Kadınların adet kanaması sırasında ya da kanamadan önce kasıklarında meydana gelen rahatsızlıklar ve kramp şeklinde olan ağrılar Dismenore ya da menstrual kramp olarak adlandırılır. Bu durumda dismenore primer ve dismenore sekonder olarak sınıflandırılır.
Dismenore primer: Bu sorun genellikle adet kanamasının başlamasından sonraki 1-2 yıl içinde oluşur. Kadınların kırklı yaşlarına kadar sürer. Bazı kadınlarda ise, ilk doğumdan sonra daha hafif şekilde yaşanır. Ağrının nedeni rahimde ağrı ve kasılmaya sebep olan prostaglandin maddesinin daha fazla yapılmasıdır. Ağrılar âdetin başlamasından genellikle 1-2 gün önce başlar, âdetin ilk gününe kadar daha belirgin hale gelir. İkinci günden itibaren ağrılarda hafifleme başlar. Ağrıların karakteristik özelliği karnın alt tarafında aralıklarla oluşan kramplar şeklinde olur. Ağrı böyle tek bölgede toplandığı gibi, bazen sırtta, belde, kasıklar ve vulvaya yayılabilir. Bu ağrılara bazen terleme, iştahsızlık, mide bulantısı ve kusma, baygınlık, baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk ve kabızlık gibi belirtiler eşlik edebilir.
Sancılı adet neden olur?
Sancılı adet görme normal adet görme mekanizmasında rahim kasılmalarının kadın tarafından ağrı olarak hissedilmesiyle olur. Rahim kasılmaları, rahim iç tabakasının dışarıya atılması sırasında meydana gelen kanamanın az seviyede tutulmasına yardımcı olmak için oluşur. Kasılmalarda rahimde bölgesel prostaglandin denen maddeler salgılanır. Adet kanamasında oluşan ağrılar bu maddelerin aşırı salgılanmasıyla ya da kadının bu maddelere karşı aşırı duyarlılığından kaynaklandığı düşünülür. Bunun salgılanması yumurtlamadan sonra olduğu için, adet görmeden önce başlar ve âdetin bitmesiyle birlikte ağrı tamamen ortadan kalkar. Bu kadında yumurtlamanın olmasının bir belirtisi olarak kabul edilir.
Kadınlardaki sancılı adetler nadiren, rahim ağzı girişinin, kürtaj ve enfeksiyon gibi nedenlerle daralması yüzünden adet kanının dışarıya atılmasında zorlanmasından ve rahim içi aracı olan spiral kullanımı gibi etkenler sebebiyle olabilir.
Sancılı adet görmenin belirtisi nedir?
Sancılı adet karın alt bölgesinde olan kramp gibi ağrı ve rahatsızlıklara verilen addır. Bu ağrıya eşlik eden baş ve sırt ağrısı, mide bulantısı ve bacakların iç kısımlarında hassasiyet gibi etkiler olabilir. Sancılı adet görmeye adetten önce gerginlik sendromu PMS de eşlik edebilir. Bu âdetin başlamasından birkaç gün önce kadını etkiler. Sancılı adet gören kadınlarda % 10-15 oranında günlük aktivitelerinin kısıtlanması görülebilir. Bu kadınların ağrıları dayanılamayacak kadar şiddetli olur. Bu zamanda hissedilen ağrılarda;
- Zamanında olan adet kanamasıyla olmuyorsa
- Sürekli hissedilen ağrılardan daha şiddetli ve farklıysa
- Ağrılar 2-3 günden fazla sürüyorsa, kadınlar mutlaka doktor kontrolüne gitmelidir.
Dismenore sekonder: Bu ağrılı adet görmenin altında yatan patolojik bir etken vardır. Bunların içinde doğuştan kızlık zarının kapalılığı, rahme ait anormallikler, vajinal anormallik ya da sonradan ortaya çıkan bazı hastalıklar olabilir. Bu gibi doğuştan sorunlar daha nadir olduğundan, sancılı adetler çoğunlukla genç kızlık döneminde etkili olur.
Dismenore sekonder sebepleri nedir?
- Endometriozis rahatsızlığı
- Yumurtalıklarda olan kistler ve tümörler
- Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
- Miyomlar
- Rahimde olan polipler
- Rahim içindeki yapışıklıklar
- Rahim içinde olan spiral gibi araçlar
- Rahimde olan tümörler
- Rahim boynunda olan darlık
- Kızlık zarının adet göremeyecek kadar kapalı olması ( İmperfore hymen )
- Çeşitli enfeksiyonlar
- Çift rahim olmasında ya da rahimde septun olması
Adet sancılarında jinekolojik değerlendirme ne zaman olur?
Kadınlarda olan sancılı adetler ağrı kesicilerle kontrol altına alınmasında, buna eşlik eden başka jinekolojik belirtilerin olmaması halinde, kadınlara jinekolojik muayene yapılmasına gerek olmaz. Ancak bu adet sancılarının şiddetli olması durumunda, kişinin günlük yaşamını etkilemesi halinde ya da kişinin iş ve aile yaşamını olumsuz etkilediği zaman, jinekolojik muayene yapılmalı ve bunun tedavi edilmesi sağlanmalıdır. Yapılan jinekolojik değerlendirmeyle çok sayıda rahatsızlığın ortaya çıkması mümkün olabilir. Bu rahatsızlıkların arasında endometriozis, kronik enfeksiyonlar, yumurtalık kistleri, rahimde yapışıklıklar hem kendilerine özgü olan belirtilere sebep olabilir, hem de kadının sancılı adet görmesine neden olabilir. Bu sorunlar muayene ile tespit edildiği takdirde, uygulanan tedavi planı da daha farklı olur.
Sancılı adet teşhisi nasıl yapılır?
Kadınlarda buna tanı konulması için, önce kişinin öyküsü dinlenir. Kadına bazı sorular sorulur.
- Ağrının ne zaman olduğu
- Ağrının geçirilmesi için ne yapıldığı
- Ağrıya eşlik eden başka bulguların varlığı
- Kullanılan doğum kontrol haplarıyla ağrıların azalması ya da azalmaması
- Ağrıların sürekli olarak artıp artmadığı
- Ağrılar yüzünden günlük aktivitelerin engellenip engellenmediğine kadının yanıt vermesi gerekir.