Sedasyon nedir?
Genellikle genel anestezi ile karıştırılan sedasyon, zihinsel olarak bir takım uygulamalar için hazır olmayan bireyler de ve özellikle de çocuklarda kullanılan bir uygulamadır. Anesteziyoloji biliminin bir uzantısı olduğu için “muhakkak bir anestezi uzman tarafından yapılması gereken” sedasyon uygulamalarında amaç, kişinin kontrollü bir biçimde uyku haline sokulmasıdır. Hastanın reflekslerinin tamamen korunmasını sağlayan sedasyon uygulamaları, bu özelliği ile uygulamanın yapılmasını büyük oranda kolaylaştırmaktadır. Anestezi uzmanı kişinin içine gireceği uyku halinin derinliğini de ayarlayabildiğinden, sedasyon işlemi modern tıpta oldukça geniş bir alanda kullanılabilme potansiyeline sahiptir.
Sedasyon işlemi bilhassa mental retardasyon ve küçük yaş sebebiyle ilgili tıbbi müdahaleye zihinsel olarak hazır olmayan hastalarda kullanılan bir yöntemdir. Damar yolu açılmasıyla başlayan sedasyon uygulaması, hastaya “anestezi uzmanı tarafından” ilaç verilmesi ile başlar. Hekimin tedaviye başlaması için öncelikle anestezi uzmanının hastayı gerekli uyku derinliği haline sokması gerekir. Bu halin sağlanması halinde hastanın refleksleri korunduğundan, hekim tedavi sürecine başlayabilmektedir. Sedasyon uygulamasında anestezi uzmanının görevi sadece hastayı derinliği ayarlanan bir uyku haline sokmakta bitmemektedir.
Hekim tarafından tedaviye başlanmasının ardından anestezi uzmanı tüm sedasyon süreci boyunca hastayı takip eder. Oksijen, tansiyon, solunum faaliyetleri ve nabız gibi birçok farklı değerin anestezi uzmanı tarafından kontrol edildiği tedavi süresince hasta sürekli gözlem altında tutulmaktadır. Hekim tarafından yapılan müdahaleye göre sedasyon uygulamasının süresi de değişebilir. Sedasyon uygulamasının başlangıcı ve hastanın kontrollü bir uyku haline sokulması kadar sedasyon uygulamasının sona erdirilmesi de oldukça önemlidir. Hekimin müdahalesinin bitmesinin ardından anestezi uzmanı bu sefer de hastanın sedasyon işlemini sonlandırmak üzere hazırlanır.
Sedasyonun kontrollü bir şekilde kaldırılması ile birlikte hastanın vücudunda da kullanılan kimyasalların etkisi azalmaya başlar. Uyku halinin yüzeyselleştirilmesi olarak ifade edilen bu süreçte, hastaya uygulanan sedatif ilaçların beyindeki etkisi ortadan aşamalı olarak kaldırılır. Sedasyon uygulamalarının en büyük avantajı, anestezi uzmanı tarafından hastanın içine sokulacağı uyku halinin derinliğinin ayarlanabilmesidir. Ayrıca hekim tarafından yapılacak müdahalenin kapsamına göre uyku halinin süresinin de ayarlanabilmesi, birçok hekim tarafından özellikle belirli hastalarda sedasyon uygulamalarının tercih edilmesine neden olmaktadır.
Hastalarda “psikolojik travmalar” oluşturabilecek kadar ciddi problemlerin önlenmesini sağlayan sedasyon işlemi sonrasında hastalar uygulamaya dair herhangi bir şey hatırlamamaktadır ki, bu sürece damar yolunun açılması da dahildir. Damardan sedatif ilaç verilmesi de dahil olmak üzere hastanın sedasyon ve müdahale ile ilgili bir şey hatırlamaması da, psikolojik açıdan olumsuz etkiler yaratabilecek durumlarda bu uygulamanın tercih edilmesinin nedenleri arasındadır.