Sedefli romatizma nedir?

Sedefli romatizmada denilen psöriatik artrit, sedef denilen bir cilt hastalığı olanların yaklaşık % 15-20’sinde etkili olan eklem iltihabıdır. Vücutta çoğu eklemi etkileyebilir ve şikayetler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu rahatsızlık etkilediği eklemde hasara sebep olur. Bu yüzden erken teşhis ile tedavi ne kadar erken başlatılırsa eklem hasarından kaynaklanan sakatlığı önlemek mümkün olabilir.

Sedef hastalığı ciltte kızarıklık ve soyulmaya neden olan beyaz pullanmalar meydana getiren döküntülü bir cilt hastalığıdır.  Bu rahatsızlık vücudun bağışıklık sisteminin cildi hedef alarak saldırması nedeniyle ortaya çıkar. Bazı hastalarda cildin yanında eklemlere de saldırı söz konusu olduğundan, eklemde iltihap meydana gelebilir. Sedef hastalığı gibi sedefli romatizmanın belirtileri de alevlenme ve yatışmalarla etkili olur. Bulgular herkeste farklıdır, hatta aynı kişide farklı eklemlerde bile belirtiler değişir. Psöriatik artrit yani sedefli romatizma, vücutta tek bir eklemi ya da birden çok eklemi tutabilir. Omurgayı tuttuğunda aşağı bel bölgesinde ağrıya, sırtta ve boyunda ağrıya, göğüs kafesinde ağrıya sebep olabilir. El ve ayak parmakları gibi küçük eklemleri, diz ve ayak bileği gibi büyük eklemleri etkileyebilir. Bazen sadece elde ya da ayak parmaklarının birisinde oluşan şişlik ve kızarıklık sosis görünümünde olan daktilik denen soruna neden olabilir. Tırnaklarda yüksük tırnak denen iğne ucu gibi çukurluklara ya da tırnaklarda kabalaşmaya, yatağından ayrılmaya neden olabilir. Omurgayı tuttuğu zaman spondilit denen sırt ve boyun ağrısına neden olarak hastada eğilirken zorlanmaya sebep olur. Tendon ve bağların vücutta kemikler üzerinde tutunduğu noktalara hassasiyet gerekebilir. Entezit denen bu durum ayak tabanında, topukta ayağın arkasında, ön dizde, dirsek çevresi ya da diğer yerlerde ağrıya sebep olabilir. Entezit, sedefli romatizmanın karakteristik özellikleri arasındadır.

Psöriatik artrit (Sedefli romatizma) neden olur?

Bunun neden kaynaklandığı tam olarak bilinmemektedir. Bu hastaların % 40 kadarında ailede sedef ya da sedefe bağlı artrit öyküsü bulunmaktadır. Bu yüzden hastalığın kalıtımsal ortaya çıkabileceği düşünülür. Bu hastalarda yapılan genetik araştırmalarda çoğu genin hastalığın gelişiminde etkili olduğu belirlenmiştir. Genetik faktörlerin dışında geçirilen enfeksiyonlarda bağışıklık sistemini aktive edip rahatsızlığın ortaya çıkmasında ya da alevlenmesinde rol oynayabilir. Sedef hastalığı yaygın cilt döküntüsüne sebep olsa da bulaşıcı değildir.

Psöriatik artrit (Sedefli romatizma) kimlerde gelişir?

Bu rahatsızlık genellikle 30-50 yaş arasındaki kişilerde ortaya çıkar. Fakat çocukluk çağında da etkili olduğu bilinir. Toplumda kadın ve erkekleri eşit derecede etkileyebilir. Özellikle psöriatik artriti olan çocuklarda gözde orta tabakanın iltihabı olan üveyit gelişebilir. Sedef hastası olan kişilerin %15-20’sinde görülebilir. Bazen sedefle birlikte bazen ayrı dönemlerde ortaya çıkabilir.

Psöriatik artrit nasıl teşhis edilebilmektedir?

Bunun için romatoloji doktoru hastadaki şiş ve ağrılı eklemle artrit belirtilerini, sedef hastalığındaki tipik cilt ve tırnak değişimlerini araştırır. Eklem hasarı için çoğunlukla direkt röntgen filmi alınır. Bunun yanında MR, ultrason ya da tomografi tetkikleri yapılabilir. Diğer eklem hastalıklarından ayırt etmek için kan testleri yapılabilir. Hastalarda kan testlerinde hafif anemi ve inflamasyon çıkabilir. Bazı durumlarda cilt biyopsisi yapılarak sedefin doğrulanması gerekebilir.

Psöriatik artrit tedavisi nasıl olur?

Hastalığın tedavisinde etkilenen eklem bölgesine ve hastaya göre farklı yöntemler uygulanabilir. Ağrı ve inflamasyonu azaltmak için tok karnına steroid olamayan inflamasyon giderici ilaçlar kullanılabilir. Tek eklemi etkilediğinde ekleme enjeksiyon yapılabilir. Ağızdan uygulanacak tedavi yöntemleri döküntüleri arttıracağından kullanılmaz. Uzun süreli kontrolü sağlamak için ve eklemde hasara engel olmak için romatizma ilaçları kullanılmaktadır. Eklemler ciddi hasar gördüyse protez ameliyatları gibi cerrahi tedavilere başvurulabilir.