Simetri nedir?

Fazla uzaklarda aranmasına gerek kalmadan insanoğlunun kendi bedenin birçok farklı örneği bulunmasına karşın insanların anlam konusunda kafa karışıklığı yaşadığı bir kavram olan simetri, hakkında araştırma yapıldığında uzun ve gerçekten de anlaşılması zor pek çok tanımla karşılaşan bir kelimedir. İnsanoğlunun binlerce yıl öncesinde dahi merak ettiği ve birçok filozof ile bilim insanın adeta “takıntı” haline getirdiği simetri, günümüzde de birden fazla alanı ilgilendiren çoklu anlamlara sahip bir kavramdır. Fizik, geometri, sanat ve felsefe gibi alanlarda kullanılan simetrinin oldukça geniş içerikli açıklamaları bulunur. Bu nedenle simetrinden bahsedilirken, hangi alanı ilgilendiren bir tanım yapıldığına göre anlamda da farklılık oluşabilmektedir. Tam karşılığı olmasa da en basit tanımla simetri, gerçek anlamda mükemmel derece birbirine benzemek demektir.

Simetrinin tanımında kullanılan mükemmel kavramı insanoğlunun hayatında çok sık kullandığı bir kelime olmasına karşın, terimin gerçek anlamı “kusursuzdur”. Bu nedenle iki olgunun simetrik olduğundan söz edilmesi, her iki olduğunun da birbirine kusursuzluk derecede benzemesi veya uyum sağlaması manasına gelir. İnsan algısını da ilgilendiren bir kavram olan simetrinin insan gözüne hoş gelen manası da bulunur. İnsanoğlunun bedeninde de, “kişinin hayata bakış açısına göre” simetrik tasarım ya da oluşum gözlemlenebilir. İnsanların gözleri, elleri, ayakları veya parmakları birbirine simetriktir. Anne karnında başlayan insan bedeni inşasında hücreler birbirinden haberdarmışçasına insan uzuvlarını simetrik olacak şekilde inşa etmektedir. İspat edilebilen ve ölçüm yaparak saptanabilen bir değer ya da orantı biçimi olarak da tanımlanan simetri, geometrinin konusu olarak oldukça geniş anlamları üstlenebilmektedir.

Mükemmelliğin ifadesi olacak kadar birbirine muntazam iki farkı unsurdan bahsetmek için de kullanılan simetri, bu iki unsurun tamamen eşleşecek biçimde tek bir bütünü meydana getirmesi manasına gelebilir. Formal bilimlerin en önemlilerinden olan matematikte de kullanımı söz konusu olan simetri, matematiksel işlemler yapıldığında işlemin nesneyi ve bu nesnenin görünüşünü değiştirmeyeceğini ifade etmek için kullanılır. Felsefede bilginin kendisinin dahi simetrik bir yapıya sahip olduğuna dair derin görüşler bulunur. Geometri biliminde döndürme veya ayna kullanılma gibi uygulamalar ile geometrik dönüşümlerin simetrik hale gelmesi de sağlanabilir. Tamamen soyut olan cisimlerden bahsederken dahi bu nesnelerin modellenmesi halinde simetrik bir oluşumdan söz edilmesi mümkündür. Görüldüğü üzere ciddi manada geniş bir anlama sahip olan simetrinin tüm bunlar dışında farklı alanlarda farklı manalara gelecek şekilde kullanımı da söz konusudur. Simetrik olmayan her “şey” asitmetriktir…