Şizoid kişilik bozukluğu nedir?
Şizoid kişilik bozukluğu bulunan kişiler başka insanlarla yakın ilişki kurmaktan ve toplum içine girmekten çekinirler. Bunların
kişilik yapısı duygusal açıdan soğuk, içeriye dönük, yalnız ve başka insanlara mesafelidir. Diğer insanlarla bir arada olmaktan hoşlanmazlar. Yalnız yaşamayı tercih ederler. Duygularını gizler, sosyal yaşama dâhil olmaz ve eğlenmekten kaçınırlar. Onlara en yakın olanlar, sadece anne baba gibi birinci derece akrabalarıdır. Onların üzüldüğünü ve sevindiğini anlamak zordur. Kendilerini yaşamdan soyutlayarak yaşamayı tercih ederler.
Şizoid kişilik bozukluğu teşhisi nasıl yapılır?
Bu kişilik bozukluğunda kişiler yaşam boyu ilişkilerinde çekingenlik yaşar, yakın ilişki kurmaktan çekinir, sosyal ortamlardan kaçar, duygularını anlatırken yetersiz kalırlar. Genç erişkinlik döneminde yaşanmaya başlayan rahatsızlık, farklı şartlarda ortaya çıkmaktadır. Bu kişiler içe dönük olmakta, soğuk bir yapıları bulunmaktadır. Davranışlarında etrafa karşı ilgisiz ve uyuşuk bir durumu vardır. Göz temasından kaçınırlar, asosyal bir yapı içinde olurlar. Hayatlarında yaşanan önemli sorunlara tepki vermez, tamamen pasif bir hale geçerler. Yalnız birinci derece akrabalarıyla iletişim kurarlar. Kimseyle sosyal açıdan ilişkiye girmezler. Toplumsal becerileri bulunmamaktadır. İnsanlarla iletişim kurmak zorunda olmadıkları hobiler edinirler. Eleştirilere karşı ilgisiz görünürler. Ancak tek başına yaptıkları çalışmalarda başarıyı yakalayabilirler. Odaklandıkları tek bir konu üzerinde çalışabilirler. Cinselliğe ilgi göstermediklerinden, evliliği tercih etmezler. Dışarıya belli etmedikleri duygularını, kendi iç dünyalarında yoğun olarak yaşarlar. Sorulara verdikleri cevaplar genellikle kısadır. Genellikle istekleri başkaları tarafından anlaşılmaz. Hafızaları iyi olsa da, stresli dönemlerinde kısa süren psikotik zamanlar yaşarlar.
Şizoid kişilik bozukluğu tanı kriterleri nelerdir?
Aşağıda sayılan özelliklerden dördünü ya da daha fazlasını kendisinde taşıyan kişilere bu rahatsızlığın tanısı konulabilir.
- Ailenin bir bireyi olmadığını düşünen, yakın ilişkilerden kaçınan kişilerde
- Sürekli olarak tek bir etkinlik ile uğraşmayı tercih edenlerde
- Başkalarıyla cinsel ilişki isteği duymayan kişilerde
- Çok az sayıda etkinlikten zevk alanlarda
- Sadece birinci derece akrabalarıyla iletişim kuranlar
- Başkalarının övgüsüne ve eleştirisine ilgisiz kalan kişilerde
- Duygusal açıdan soğuk olan, kopuk veya tek düze süren duyguları yaşayanlar
Şizoid kişilik bozukluğunu ortaya çıkaran nedenler nedir?
Bu kişilik bozukluğunun temeli çocukluk dönemlerine kadar iner. Çocukluk dönemlerinde ilgisiz ve soğuk davranışlara maruz kalmış olan çocuklar, yetişkin dönemlerindeki ilişkilerinde bağlantıların gerekli olmadığı bir düşünce yapısına sahip olurlar. Ailesiyle bozuk ilişkiler içinde olan, yalnız bir çocukluk dönemi geçiren kişilerde ortaya çıkan bir bozukluktur. Araştırmalar çocukluğunda duygusal yönden fakir ve soğuk ilişkiler içinde olmuş olan kişilerde görüldüğü saptanmıştır. Anne ve babanın soğuk insan olması, çocuklarıyla bozuk ilişkiler sergilemeleri şizoid bireylerin yetişmesine neden olmaktadır.
Şizoid kişilik bozukluğunun tedavisi nasıl yapılır?
Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla oranda görülen bozukluk, uzun süre devam etse de, tedavisi olduğunda yaşam boyu sürmeyebilir. Uygulanması gerekli olan tedavi psikoterapi olmalıdır. Bu hastalar kendi istekleriyle tedaviye gitmezler. Terapiste güven duyarlarsa, hayatları hakkında bilgileri ve duygularını ona aktarmaya çalışırlar. Tedavinin amacı kişinin başka kişilerle anlamlı ilişkiler içine girip giremeyeceğinin tespit edilmesiyle olur. Bu sebeple öncelikle hastanın istekleri ve korkuları belirlenmelidir. Hastalar terapiye sadık kaldıklarından dolayı, sonuca ulaşmak kolay olur. Grup terapisi almak için uygun hastalardır. Sosyal bir ortam meydana getirebilirler. Bazı hastalarda bu tedavinin yanında, ilaç tedavisi de uygulanabilir.