Solaryum nedir?

Devalı olarak tartışma konusu olan solaryum zararları ve faydaları ile herkesi aklını meşgul etmiştir. Solaryum makineleri, UV ışını üreten lambalardan meydana gelen yapay bronzlaştırıcı aletlerdir. Güneş ışınları, gün ışığı, enfraruj ve ultraviyole ışınlarından meydana gelmektedir. Bunlardan sadece gün ışığını görebilirken diğerlerini göremeyiz. Ultra viyole ışınları UVA, UVB ve UVC olarak adlandırılmıştır. UVC ışınları zararlı ışınlar olduklarından dolayı ozon tabakası tarafından filtre edilmektedir. Bronzlaşmada en çok rol oynayan ışınlar UVA ve UVB ışınlarıdır. UVA ışınları pigmentlerin renk değiştirmesini diğer bir ifadeyle bronzlaşmayı sağlamaktadır. UVB ışınları çok güçlü ve yakıcı ışınlar olup yeni pigment oluşumunu ve üst derinin kalınlaşmasını sağlamaktadırlar. Solaryumda kullanılan ışınlar doğadaki mantıkla aynı şekilde çalışmaktadır. UVA lamba ve reflektörleri yüz uygulamalarında kullanılmaktadır. UVB lambaları UVA lambaları ile birlikte solaryum yatakları ya da kabinlerinde uygulanmaktadır.

Solaryum deriyi bronzlaştırmak amacıyla bilhassa bayanlar tarafından kullanılan yapay bronzlaştırıcı cihazdır. Solaryumlar genel olarak içinde yatılabilen kapalı kabinler şeklinde dizayn edilmiştir. Kabinlerin içinde alttan ve üstten ultraviyole ışık yayan ışık tüpleri bulunmaktadır. Bazı kabinler derinin yüzeyine dik açıyla gelebilen, hareket edebilen ışık kaynakları bulundurmaktadırlar.

Güneşin yaydığı ultraviole radyasyon gibi solaryum cihazları da UV radyasyon yayarlar. Ancak solaryum cihazlarının yaydığı ışığın şiddeti ve tipi kontrol edilebilmektedir. Cihazların büyük bir bölümü UVA ışığı yayarlar. Her ne kadar UVB radyasyonun cilt kanserine neden olduğu net olarak bilinse de, bazı solaryum üreticileri yüksek seviyede UVB yayan lambaları hızlı bronzlaşma sağlamak için üretmeye devam etmektedirler. Bazı solaryum cihazları gün ortası ışığının yaklaşık beş katı kadar UV radyasyon yaymaktadır. Hızlı ya da 10 dakikada bronzlaştıran cihazlar olarak bilinen cihazlar çok yüksek dozda UV ışığı yaydıklarından sağlıksızdırlar ve kesinlikle uzak durulması gerekmektedir.

1970-80’li yıllarda Solaryum cihazlarının güneş ışığının oluşturduğu sağlıklı görüntüyü oluşturabilecek etkili, hızlı ve zararsız bir alternatif olduğu ifade edilmişti. Günümüzde güneşle ya da solaryumla bronzlaşmanın deri kanseri ve yaşlanmasına neden olduğu bir çok araştırmadan anlaşılmıştır. Yapılmış olan 8 yıllık bir çalışmada, solaryum cihazlarını ayda bir ya da daha fazla kullananlarda % 55 oranında daha sık melanom olduğu tespit edilmiştir.

Hem UVA ve hem de UVB ışığı deri kanserinin artışına neden olmaktadır. UV radyasyon ile deri kanseri arasındaki ilişki oldukça basittir. UV radyasyona maruz kalınan süre arttıkça deri kanseri gelişme riski o kadar artmakta, ayrıca deri daha hızlı bir şekilde yaşlanmaktadır. Yapay bronzlaştırıcı cihazların yegane kullanım alanı fototerapi olmalıdır.

Ülkemizde de dünyanın bir çok ülkesinde olduğu gibi solaryum salonları yaygın ve kontrolsüzdür. Solaryum salonlarında çalışanlara zorunlu bir eğitim şartı bulunmamaktadır. Ayrıca bu cihazları düzenli olarak kontrol edecek ekipler de bulunmamaktadır. Bu durum solaryum salonlarına gidenler için büyük risk taşımaktadır.
Solaryuma girme yaşı 14-15 yaşlarına kadar düşmüş durumdadır. Kız öğrenciler okullarda başlattıkları bu trendi keyifle sürdürmektedirler. Bu konuda yeter bilincin olmadığı açıktır. Kışın yurtdışı tatiline gitme imkanı olmayan bayanlar solaryumla plajdan yeni çıkmış bir görüntüye sahip olabiliyorlar. Gün geçtikçe gelişen teknolojiyle birlikte seans süreleri daha çok kısalırken bu sürede solaryumla bronzlaşma oranı ise artmaktadır.
Bilhassa kış mevsiminde çok ilgi gören solaryum, estetik kaygılarla başvurulan; ancak sağlıkla çok yakından ilgili olan bir yöntemdir. Bugün bütün dünyada, solaryumun yararları ve zararları konusundaki tartışmalar devam ediyor. Uzmanlar, bronz bir tene sahip olmak isteyenleri solaryumun yararlarının yanı sıra zararların da olduğu konusunda uyarmaktadır.

Uzmanlar öncelikle, solaryumun gözlerde katarakta ve çeşitli yanıklara neden olabileceğini belirterek deri kanseri gelişimine neden olduğunu ifade etmektedirler ABD’de yapılan araştırmalar, solaryumda kullanılan UV-A ışınlarının deri kanseri riskini ciddi anlamda artırdığını gösteriyor. Vücudun savunma sistemine zarar verebilen solaryum sırasında bazı losyon, nemlendirici ve tedavi kremleri, reaksiyona girerek vücuda bir takım zararlar verdiği uzmanalr tarafından belirtilmektedir.

Solaryumun yararları ise şunlardı:
1- Genel olarak estetik kaygılarla başvurulan soalryum ciltteki akne ve sivilce izlerinin tedavisinde kullanılmakta olup aynı zamanda sedef hastalığına iyi gelmektedir.
2- Solaryum ışınları metabolizmayı güçlendirerek solunumu düzenlemekte ve soğuk algınlığına yakalanma riskini ciddi oranda azaltmaktadır.
3- Vücudun virüslü hastalıklara karşı direncini artırmaktadır.
4- Solaryum kalsiyum eksikliğinden kaynaklanan kramplara karşı etkili olmaktadır.
5- Işınlar, D vitamini üretimini sağlayarak kemik erimesi karşı koruma sağlamaktadır.
6- Endorfin (mutluluk hormonu) salgılanmasını sağlayan solaryum, cinsel gücü artırmaktadır.
7- Kalp ve dolaşım sistemini güçlendiren solaryum aynı zamanda depresyonlara karşı etkili olmaktadır.
8- Solaryum, kişinin öz güvenini arttırıp kendisini daha iyi hissetmesini sağlamaktadır.