Sone nedir?

Sone ilk örneklerini İtalyan şair Giacomo da Lentini’nin verdiği nazım biçimidir. İtalyan sonesinin en ünlü şairi Petrarca’tır. Konusu genellikle doğa, aşk ve tensel arzular olabildiği gibi, neredeyse her konuda yazılabilir. İtalyanca sonetto kelimesinden türemiştir. Türkçe’de ufak şiir anlamına gelmektedir. 13. yüzyıldan itibaren tüm Avrupa’ya yayılan yazım biçiminin alamet-i farikası 14 dizeden oluşmasıdır. 14 dizeden oluşmuyorsa kafiye şeması aynı olsa da bir şiire sone denemez. Aynı şekilde kafiye şeması da sone yazımında önemli bir koşuldur.

Rönesans şairi ve Hümanizm akımının en erken temsilcilerinden olan Petrarca, en ünlü sonelerini sevdiği kadın Laura için yazmıştır. İtalyan sonesinin bir diğer ünlü ismi ünlü heykeltıraş, ressam ve mimar Michelangelo di Buonarroti’dir.

Fransız, İngiliz ve Türk sone türleri vardır. İngiliz sonesinin en ünlü şairi William Shakespeare’dir. Yazdığı 154 sone dışında, tiyatro oyunlarında da sonelere yer veren Shakespeare en ünlü ve en güzel soneleri yazan kişi olarak kabul edilir.

İngiliz sonesinin ilk temsilcisi Sir Philip Sidney’dir. İngiliz tipi soneyi diğer rakiplerinden ayıran şey iambic pentameter adlı ölçüdür. Bu ölçüye göre her vurgulu hece bir vurgusuz heceyi takip eder. Bu da şiirde ahengi sağlar.

Türk Edebiyatında Sone

Türk edebiyatına sone türünü kazandıran şair Cenap Şehabettin’dir. Sonenin Türk Edebiyatına girmesi Fransız sonesi ile olmuştur, bu nedenle de ilk örnekleri Fransız sonesi etkisi altındadır. Türk sonesi iki tane dörder mısralık iki de üçer mısralık dizeler halindedir. Genelde sarmal kafiye kullanılır. Neredeyse bütün Servet-i Fünun sanatçıları bu sone tipini kullanmıştır. Bir diğer önemli sone şairi isim ise Tevfik Fikret’tir.