Spektroskopi nedir?

Çoğu zaman kimyasal incelemeler ile eşanlamlı olarak kullanılan spektroskopi, aslında kendi içinde birçok farklı yöntem içeren ve bu nedenle de yalnızca kimyasal analizle tanımlanabilen bir inceleme yöntemi değildir. En yalın anlatımla spektroskopi, maddeyi oluşturan temel parçacıkların ve maddenin tüm özelliklerinin ses, ışık veya diğer parçacıklarla incelenmesidir. Kimya bilimi dışında başta fizik olmak üzere birçok farklı bilim dalından beslenen spektroskopi, fotonik ve optik analizlerin yorumlanmasını da kapsamaktadır. Bu nedenle spektroskopinin oldukça geniş bir uygulama alnına sahip olduğu ve gelişen teknoloji ile kullanılan tekniklerin sürekli geliştiği söylenebilir.

Optik, fotonik ve fiziksel birçok tekniğin birleşmesi sonucu oluşan spektroskopi kimyasal analize ihtiyaç duyulmayan bazı astrofizik incelemelerde de kullanılmaktadır. Işık ile madde arasındaki etkileşimin incelenmesi olarak da tanımlanan spektroskopi, moleküler biyoloji ve analitik kimyada maddelerin ışık yardımı ile tanımlanması için de kullanılmaktadır. Tüm bunların dışında daha da birçok farklı alanda kullanılan spektroskopi son derece geniş içerikli ve kompleks uygulamaların kullanıldığı bir inceleme dalıdır. Spektroskopi tarihsel süreç içinde uzun zamandır üzerinde çalışmalar yapılan bir alan olsa da, geçmiş yıllarda madde yalnızca görünür ışık ile incelenmekteydi. Gelişen teknoloji günümüzde yeni nesil cihazlar ile spektroskopik incelemelerin görünür ışık dışında diğer ışık türlerinin de kullanılmasına imkan sağlamaktadır.

Spektroskopik incelemelerde genellikle araştırma yapılan örneğe “uyarıcı” olarak tanımlanan bir tanecik gönderilir ve ilgili örneğin bu taneciğe karşı davranışı incelenir. Spektroskopi araştırmalarında örneğe gönderilen tanecikler elektron, nötron ve proton olabildiği gibi doğrudan atom ya da bir molekül de kullanılabilir. Spektroskopinin oldukça geniş bir inceleme alanı olarak tanımlanmasının nedenlerinden biri de, tüm bu uyarıcı tanecik yöntemleri dışında örneklerin elektromanyetik ya da elektromanyetik olmayan ışınlarla da incelenebilmesidir. Radyo dalgaları, X ışınları ve mikrodalga gibi farklı ışınımlarla da madde üzerinde spektroskopik incelemeler yapılabilmektedir. Ayrıca spektroskopi bir maddenin elektromanyetik radyasyon yayması ve radyasyona maruz kaldığında nasıl bir tepki verdiğini de incelemektedir.

Spektroskopinin madde ve radyasyon arasındaki ilişkiyi incelemesi, bu incelemelerin astronomi bilimi için de önem kazanmasına neden olur. Maddenin radyasyon yayma özelliği, radyasyonu absorbe etmesi, saptırması ve saptırması gibi alanlarda incelemeler yapan spektroskopi elektromanyetik radyasyon ile madde arasındaki tüm etkileşimlerin analizini yapar. Spektroskopi farklı bilim dallarında araştırma yapan bilim insanlarına oldukça geniş içerikli bilgi sunduğu için yeni gelişen teknolojiler ile sürekli gelişen ve gelecekte daha da önemli hale gelecek bir inceleme alanıdır.