Sperm mıknatısı nedir?

İnsan yumurtasının çevresinde bulunan hücre kompleksinin içeriğinde hyaluronan adlı yüksek molekül ağırlıklı bir madde bulunmaktadır. Bu madde yumurtayı dölleyebilecek olan spermin seçimi bakımından etkili olduğu belirlenmiştir. Bunun test edilmesi için, yani yumurtanın çevresine tutunma özelliğinin ölçülmesi için sperm hyaluronan binding assay HBA denilen bir test hazırlanmıştır. Bu test sayesinde baba adayından alınan sperm örneğinin incelenmesi, hyaluronan maddesine bağlı olan hareketli spermlerin oranına göre yorum yapılır. Bir başka şekilde semen örneğine HBA skoru belirlenir. HBA skoru şekil anormallikleri yüksek olan spermlerde daha düşük çıkmış olması, iç yapısı daha iyi olan spermlerde ise daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. HBA skorunun yüksek olduğu spermlerin iç yapılarının daha sağlıklı olduğu belirlenmiştir. Semen örnekleri arasında büyük şekil bozukluğu olduğu zaman, bu spermlerdeki genetik bozukluk miktarının daha yüksek olduğu kabul edilebilir. Bu yüzden HBA testinin erkek kısırlığı için sperm olgunluğunu, aynı zamanda kromozom ve şekil anormalliklerini ölçen tanısal bir test olarak kabul edilebileceği görülmüştür. Bu test yapılırken kullanımı oldukça kolay olan pratik bir kit kullanılır.

Yöntem nasıl uygulanır?

Baba adayından alınacak meni örneği içerisinden küçük bir damla HBA kitinin içinden çıkan cam kesitin üstüne konur. Kesitte 10-20 dakika kadar bekletilir. Bundan sonra semen örneği hyaluronan maddesine tutunmuş ya da tutunmamış olan hareketli sperm miktarına göre değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Bu işlemde döllenme yeteneği daha fazla olan sperm oranının tespit edilmesi amaçlanır. Testin sonucuna göre HBA skoru belirlenir.

Sperm mıknatısı ne işe yaramaktadır?

Bu spermlerin özel bir protein sayesinde ayrıştırılması işlemidir. Burada hedef yumurtanın döllenmesinde kullanılacak spermlerin iyi bir kaliteye sahip olmasını sağlamaktır. Yumurtanın dışında olan ve sağlıklı olan spermin geçmesini sağlayan protein sayesinde doğal bir ortam taklit edilir.

Sperm mıknatısı ne kadar faydalı olur?

Yapılan araştırmalarda şekilsel olarak anomalisi daha yüksek olan semen örneklerinde HBA skorunun düşük olduğu, normal özellikte olan semen örneklerinin HBA skorunun daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ağır şekil bozuklukları olanlarda HBA skorunun düşük çıktığı, elde edilen sonuca göre genetik bozukluk oranının daha fazla olabileceği sonucu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle bunun tanısal bir test olarak kullanılabileceğine karar verilmiştir.

Bu test günümüze kadar sadece sperm üzerinde yapılan araştırmalarda tanısal bir test şeklinde kullanılmıştır. İnsanlar üzerinde klasik mikroenjeksiyon ile HBA mikroenjeksiyonunu karşılaştırabilecek henüz bir çalışma yoktur. Fakat domuzlar üzerinde bu konuda bir çalışma yapılmıştır.

Spermlerde bulunan kromozomal bozukluğun spermin yumurtayı döllemesinden sonra, düşüklere sebep olabileceğinden yola çıkılıp, bu yöntemle yapılan seçimlerin olası düşükleri azaltacağı savı ortaya atılmıştır. Testin bu amaca hizmet edebilmesi için, bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. İnsan spermi ve embriyolarında yapılan genetik araştırmalar sonucunda, embriyolarda ortaya çıkan sorunların spermlerden ziyade, embriyo oluşumundan sonra ortaya çıkan yeni anormallikler olduğu belirlenmiştir. Bu yüzden sperm mıknatısı için tıp alanında daha geniş çaplı bir araştırma yapılması gerekir. Bu çalışmaların yapılmasından önce yapılan haberlerle sperm mıknatısının gebelik oranlarını arttırdığının ve daha yüksek oranda döllenme gerçekleştirildiğinin söylenmesi oldukça hatalı olur.