Talat Paşa kimdir?

Enver Paşa ve Talat Paşa ile birlikte II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı Devleti’nin siyasal yaşında etkili olmuş bir kişidir. Gerçek adı Mehmet Talat olan Talat Paşa, Edirne’de doğmuştur.

İlköğrenimini Vize’de tamamlamıştır. Edirne Askeri Rüştiyesi’nden mezun olmuştur. İki yıl kadar Edirne’deki Musevi okuluna devam etmiştir. Bu okulda yaklaşık bir yıl Türkçe öğretmenliği yaptıktan sonra 1891 yılında Edirne Posta ve Telgraf İdaresi’nde katip olarak çalışmaya başlamıştır. Bu dönemde Jön Türkler’e katılmıştır. Jön Türklerin yurtdışında bastırmış oldukları gazete, dergi ve bildirileri dağıtma, cemiyete yeni üyeler kazandırma gibi etkinliklerinden dolayı 1896 yılında tutuklanarak 2 yıl kadar Edirne Cezaevi’nde kalmıştır. 1898 yılında üç yıl kalebentlik cezasına çarptırılmışsa da II. Abdülhamit tarafından cezası sürgüne çevrilerek Selanik’e gönderilmiştir. Bir süre burada gezici posta görevlisi olarak çalışmıştır. 1899 yılında Selanik Posta ve Telgraf İdaresi’nde katip olmuştur. 1903 yılında başkatipliğe yükselmiştir. Bu dönemde Jön Türkler ile ilişkisini devam ettirmiştir. Jön Türklere ilgi duyanlar ile birlikte Osmanlı hürriyet Cemiyeti’nde örgütlenmiştir. Gizli çalışmalarından dolayı 1907 yılında memurluktan çıkarılmıştır.

Talat Paşa 1908 yılında II. Meşrutiyet’in ilanından sonra toplanan Meclis-i Mebusan’a Edirne temsilcisi olarak girmiştir. Meclis-i Mebusan’ın başkanvekilliğine seçilmiştir. Aynı zamanda İttihat ve Terakki’ni genel merkez yönetiminde görev alarak siyasal partiye dönüşen cemiyetin ülke çapında örgütlenmesinde çalışmıştır. 1909 yılında Hüseyin Hilmi Paşa hükümetinde ilk kez dahiliye nazırı olmuştur. 1910 yılının Ocak ayında İbrahim Hakkı Paşa’nın kurduğu hükümette de aynı göreve getirilmiş ancak yoğun eleştiriler üzerine istifa etmiştir. Aradan iki yıllık aradan sonra Talat Bey 1912 yılının Ocak ayında bu kez Sait Paşa hükümetinde Posta ve Telgraf nazırlığını sütlenmiştir. Ardından da dahiliye nazırı vekili olmuştur. Muhalefetin artan baskısı karşısında İttihat ve Terakki iktidardan çekilme kararı alınca Talat Bey de nazırlıktan ayrılmıştır. Bu arada parti genel merkezinde yapılan seçim ile İttihat ve Terakki’nin genel balkan vekilliğine getirilmiştir. Osmanlı Devleti 1912 yılında Balkan Savaşları’nda yenilince İttihat ve Terakki’nin eleştirileri artmıştır. Enver Bey liderliğindeki grup Babıâli baskını ile hükümeti istifaya zorlamıştır. İktidara Mahmud Şevket Paşa hükümeti gelmiştir. Mahmud Şevket Paşa öldürülünce Said Halim paşa hükümetinde yeniden dahiliye nazırlığına getirilmiştir. Bu görevi devam ederken Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’na katılmıştır. Ermenilere karşı çıkarılan Tehcir Kanunu’nun çıkarılmasında önemli rol oynamıştır.

Salim Halim Paşa 3 Şubat 1917 yılında sadrazamlıktan istifa etmiştir. İttihat ve Terakki yönetimi tarafından aday gösterilen Talat Bey vezir rütbesi verilerek sadrazamlığa getirilmiştir. Maliye ve dahiliye nazırlıklarını üstlenen Talat Paşa Osmanlı devleti ile müttefiklerinin savaşı kaybetmeye başladıkları dönemde iki kez Almanya’ya giderek ekonomik ve mali yardım talebinde bulunduysa da iyi sonuç alamamıştır.

1917 yılındaki Ekim Devrimi üzerine Osmanlı baş delegesi olarak Rusya ile yapılan barış görüşmelerine katılmıştır. Talat Paşa V. Mehmed Reşad’ın ölmesi üzerine 1918 yılında Vahidettin tahta çıkınca sadrazamlık görevini devam ettirmiştir. Ancak 1918 yılında bu görevinden istifa etmiştir. Enver Paşa ile birlikte bir gece Almanya’ya kaçmıştır. Berlin’e yerleşen Talat paşa siyasal mücadelesine buradan devam etmiştir.

Talat Paşa 15 Mart 1921 yılında bir Ermeni tarafından Berlin’de öldürülmüştür. Kemikleri 1943 yılında İstanbul’a getirilerek Hürriyet-i Ebediye tepesine gömülmüştür. Talat Paşa’ Anıları, Talat Paşa2nın Gurbet Hatıraları adlı eserleri yayımlanmıştır.