Tarih öncesi dönemde kullanılan taş aletler nelerdir?

Yakın zamanlara kadar Taş Devri insanlarına benzer şekilde yaşayan bazı Amerika yerlileri, Eskimolar ve Avustralya Yerlileri’nin hayatlarının incelenmesi neticesinde taştan alet yapmanın üç temel yolu olduğu anlaşılmaktadır. En basit yol uygun şekilli keskin bir taşı arayıp bulmaktır. İkinci bir yol taşı yontarak şeklini değiştirmektir. Üçüncü yol ise bir taşı ondan daha sert bir taşa sürtüp aşındırarak istenen şekli vermektir. Taş Devri’nde alet yapma metotlarının gelişmesi bu sırayı izlemiş olsa gerek.

Çok sert ancak gevrek olan bu yüzde kolayca yontulabilen çakmaktaşı ve obsidiyen benzeri taşlar , yontma yöntemi kullanılarak alet yapmaya en uygun olan taşlardır.
Avrupa’da özellikle Macaristan ve Fransa’da yaklaşık700 bin yıl önce yani dört büyük buzul çağının ikincisi esnasında taş aletler yapılmış olduğunu gösteren katıntılar bulunmuştur.
Afrika kıtasında bulunan en eski taş aletler 2,5 milyon yıllıktır. Birkaç parçası yontularak keskin bir kenar oluşturulmuş taş parçaları olan bu aletlerin kesme ve doğrama amacı ile kullanıldığı tahmin edilmektedir. Yontma esnasında kompakta olan küçük taş parçaları da kesme ve parçalama gayesi ile kullanılmış olmalıdır. Bu aletleri yapmış olanlar insan soyunun evriminde Homo erectus’tan önceki insan türü olan ve Latin dilinde becerikli insan manasına gelen Homo habilis’tir. Homo habilis, Homo erectus’tan daha küçük beyinli olan bir insandır.

Yaklaşık olarak bir buçuk milyon yıl önce el baltası ortaya çıkmıştır. Büyük bir taşın bir ucu yontulup keskinleştirilerek veya sivrileştirilerek diğer ucu da yuvarlatılarak yapılmış olan el baltası armut şeklinde idi. Odun kesip parçalamak, toprağı kazmak vb amaçlarla ve hatta silah olarak kullanılırdı. Afrika,Güneybatı Asya ve Avrupa’da yapılmış olan kazılarda bir çok el baltasına rastlanmıştır. Bunları Homo erectus adı verilen insanlar yaptırmışlardır. Bulunan kalıntı ve fosillerden Homo erectus’un Cava ve Çin’de de yaşadığını ama orada yaşamakta olanların el baltasından başka aletlerde yaptıkları bilinmektedir.

Son buzul çağının günümüzden 70 bin ile 40 bin yıl önceki ilk zamanlarında Avrupa’da Neanderthal insanı yaşamıştır. Önceki insanların beyninden daha gelişmiş bir beyni olan Neanderthal insanı keskin ve yassı yontma taş aletler yapma yöntemlerini bulmuş ve bu taşlara sap takarak bıçak ve zıpkın yaptıkları görülmektedir.

Son buzul çağının ortalarına gelindiği vakit ya i yaklaşık günümüzden 30-35 bin yıl evvel Avrupa’da Cro-Magnon insanı ortaya çıkmıştır. Tamamen günümüz insanına benzeyen bu insan çakmaktaşını ince dilimler halinde keserek yontma taştan yapılan eski bıçaklara oranla daha keskin bıçaklar yapma yöntemini bulmuş, yine çakmaktaşını yontarak ince keskiler yapmıştır. Bu keskiler ile kazıyarak geyik boynuzu ve kemiklerden mızrak uçları yapmış, avlamış oldukları hayvanların güzel resimlerini mağara duvarlarına kazımıştır. Daha sonra küçük çakmaktaşı parçalarını bir kemik ya da fil dişi parçasına sıkıca tutturarak ince yaprak şeklinde zıpkın uçları ve ok uçları yapmışlardır.

9 bin yıl önce Batı Asya’dan insanın tahıl yetiştirmeye başladığı dönem olan Cilalı Taş Devrine gelene kadar cilalı taş aletler yaygınlaşmamıştır. İlk çiftçiler odunu işlemek ve belki de ekilecek yerler açmak gayesi ile ağaç kesmek için alet kullanmış olmalılardır.

Taş çok olduğu için Avrupa’da tunç ve bakır kullanımı başladığında taştan alet yapımı sürmüştür.