Taş Devri nedir?

Bilim dünyasında genel olarak kabul gören görüş çerçevesinde tarih öncesi dönem olarak adlandırılan Taş Devri, insanoğlunun dünya üzerinde ortaya çıktığı dönem olarak da kabul edilir. Paleolitik, Orta Taş ve Yeni Taş Çağı olarak üç temel döneme ayrılan Taş Devri, Neolitik Çağ’a kadar olan dönemi kapsamaktadır. Paleolitik Çağ Taş Devri’nin en eski dönemini kapsar ve yaklaşık olarak “bilinen insanlık tarihinin” %99’unu kapsar. Tarihöncesi medeniyetin gelişim evrelerini kapsayan Paleolitik Çağ insanoğlunun ortaya çıkışından M.Ö. 10 bin civarına kadar devam eder dönemdir. Arkeolojik Çağ olarak da bilinen bu dönemde insanoğlu doğal taşları işleyerek avcılıktan inşaata birçok alanda kullanılan aletler yapmıştır.

Çakmaktaşı, ağaç ve hayvan kemiklerini işleyerek birçok faydalı alet yapan insanlar, Taş Devri boyunca yaşam alanlarını geliştirmiştir. Aynı zamanda besinlerin de pişirilmeye başladığı bir çağ olan Taş Devri’nde insanoğlu ilk defa yaşadığı mağaraların duvarlarına resimler çizmeye de başlamıştır. Böylece kültürel miras bırakmaya başlayan ilk insanlar hakkında birçok bilgi edinilmiştir. Taş Devri’nin ilk dönemi olan Paleolitik Çağ kendi içinde üç döneme ayrılır: Alt, Orta ve Üst Paleolitik Çağ. Paleolitik Çağ’dan sonra gelen Orta Taş Çağı, Taş Devri’nin orta dönemi olarak kabul edilir. Mezolitik Çağ olarak da adlandırılan Orta Taş Çağı, M.Ö. 10 bin ile M.Ö. 6 bin yılları arasındaki dönemi kapsamaktadır.

Taşların daha ustaca yontulmaya başladığı Orta Taş Çağı’nda insanoğlu birçok savunma ve saldırı aleti yapmıştır. Avlanmak için daha gelişmiş silahların geliştirilmesi, insanoğlunun çok daha sosyal bir canlı haline dönüşmesini de sağlamıştır. Doğal oluşumları bir sığınak olarak kullanan ve bazı bölgelerde bu doğal alanlarda küçük çaplı geliştirme çalışmaları da yapan insanoğlu, Orta Taş Çağı boyunca avcı ve toplayıcı rolüne bürünmüştür. Orta Taş Çağı’nın ardındansa Neolitik veya Cilalı Taş Devri olarak da bilinen Yeni Taş Taşı başlar. Dünya üzerinde yaşayan son buzul canlılarının da neslinin tükenmesinin ardından insanoğlu daha geniş bir coğrafyaya yerleşmiştir. Özellikle ılıman iklim kuşaklarına yerleşmeyi tercih eden insanoğlu, Yeni Taş Çağı ile yepyeni bir döneme girmiştir.

Buzul kuşaklarının tamamen ortadan kalkması ile birlikte insanoğluna daha geniş yaşam alanları sunulurken, ılıman iklim insanların yerleşik hayat ile tanışmasını sağlamıştır. Popülasyon açısından büyük bir artışın söz konusu olduğu Yeni Taş Devri, birçok canlının ortama adapte olduğu bir dönemdir. Buğday ve arpa başta olmak üzere insanoğlunun birçok tarım ürününü yetiştirebilmesine imkan tanıyan bu yeni ılıman iklim, insanların tarım ve hayvancılık ile tanışmasına da ön ayak olmuştur. İnsanlar bu dönemden itibaren toprağı işleyerek besin değeri taşıyan ürünler yetiştirmeye başlamıştır.