Tekerleme nedir?

Tekerleme, benzer söz ve kelimelerden oluşan kafiyeli cümleler bütünüdür. Halk edebiyatında tekellüm olarak da adlandırılır.

Tekerlemeler söz cambazlığından doğdukları için her zaman anlamı olmaları beklenmez. Bu nedenle anlamlı tekerlemeler de vardır anlamsız tekerlemelerde.

Tekerlemelere oyunlarda, masal, hikâye, öykü başlarında ve sonlarında, halk tiyatrolarında yer verilir.

Tekerlemeler kullanış yerlerine göre oyun tekerlemeleri, masal tekerlemeleri ve okunuşa göre söylenmesi zor tekerlemeler olarak çeşitlere ayrılır.

Oyun tekerlemeleri: Çocukların oyun oynarken söyledikleri tekerlemelerdir. Örneğin:

“Oooo…..

İğne battı,

Canımı yaktı,

Tombul kuş Arabaya koş.

Arabanın tekeri,

İstanbul’un şekeri.

Hop Hop altın top,

Bundan başka oyun yok.”

Masal tekerlemeleri: Masalların başlarında ve sonlarında kullanılan tekerlemelerdir.

(Masala başlarken)

“Bir varmış, bir yokmuş.”

“Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde.”

(Masal bitiminde)

“Onlar ermiş muradına..”

“Gökten üç elma düştü..”

Söylenişi zor tekerlemeler: Âşıkların fasıllarında da kullandıkları tekerlemelerdir.

“Şu yoğurdu sarımsaklasak da mı saklasak, sarımsaklamasak da mı saklasak?”

Türk edebiyatında tekerleme üzerine yazılan eserlere örnek olarak Divanü Lügati’t Türk söylenebilir.

Aşağıdaki videoda çocuklar zor tekerlemeleri söylemeye çalışıyor ve oldukça eğleniyorlar: