Tokluk kan şekeri nedir?
Tokluk kan şekeri yemek yedikten sonra, kandaki şeker oranıdır. Ana öğünlerden iki saat sonra yapılacak testle ya da şeker yükleme testiyle ölçüm yapılır. Açlık kan şekeri ise 8 saat aç kaldıktan sonra ölçülen değerdir. Kan şekerinin değeri 140 mg ile 200 mg arasında olması gerekir. Bu değerlerin üstünde ya da altında ise, kişilere şeker hastalığı tanısı koyulur. Yine değerlerin çok az miktarda aşılması fazla önemsenmemekte ve bunlar normal değişim olarak görülmektedir. Normal kişilerde iki tür insülin salgısı olur. Bunlardan biri yemekle beraber başlayan ve hızlı bir şekilde salgılanan insülin, diğeri ise daha geç başlayan insülin salgılanmasıdır. Tip 2 diyabet hastalığında yemekle birlikte başlayan hızlı ve erken insülin salgılaması bozulmuş ve buna bağlı olarak tokluk kan şeker değeri yükselmiştir. Genellikle yemekten iki saat sonra ölçülür ve kan şekerinin tokken ne kadar fazla arttığını gösterir. Tokluk kan şekeri yüksekliği ise, yemeklerden iki saat sonra ölçülen kan şekeri düzeyinin 140 mg/dl üstünde bir değerde olmasıdır. Tokluk kan şekerinin sürekli yüksek seviyelerde olması, damar çeperlerinde hasar yapar ve damar sertliği oluşumuna zemin hazırlar. Bu da kalbi, beyni ve bacakları besleyen damarları etkiler. Tokluk kan şekeri yüksekliği kişilerde kalp hastalıklarının gelişmesine sebep olan önemli bir risk faktörüdür. Bazı kişilerde açlık kan şekeri normal olduğu halde tokluk kan şekeri seviyesi yüksek çıkabilir. Bu durumda gereken tetkikler yapılarak, kişilerin ileride zarar görmemesi sağlanmalıdır.
Tokluk kan şekeri belirtileri nedir?
- Ağız kuruluğu
- Çok su içme ve idrara çıkma
- Sürekli açlık hissi ve açlığa tahammülsüzlük
- Halsizlik ve bitkinlik
- Bulanık görme gizli şekerin ilk sinyalleridir.
Tokluk kan şekeri değerlerinin risk olarak değerlendirilmesi için nasıl olmalıdır?
- Açlık 100 mg veya daha düşük
- 2 saatlik tokluk sonrasında kan şekeri seviyesi 140 mg ya da daha düşük olmalıdır. Diyabetik denilebilmesi için açlık kan şekeri 125 mg ya da daha yüksek, tokluk kan şekeri ise 200 mg üstünde olmalıdır.
- Bozulmuş glikoz toleransı (diyabet adayı) 100-125 mg arasında olması ya da 141-200 mg arasında olması
- Diyabetiklerde 125 mg altında ve 200 mg üzerinde olması
Tokluk kan şekeri tedavisi nasıl olur?
Tedavi için iki temel prensip vardır. Bunlardan ilki vücut için gerekli olandan daha fazla karbonhidrat alımı yapmamaktır. İkincisi ise yetersiz olan insüline ilaçla destek olmaktır. Kişi Tip1 diyabet hastasıysa, vücudunda insülin olmadığı için, ihtiyacı olan insülini dışarıdan almak zorunda kalır. Tip 2 diyabette ise vücuttaki insülin yetersiz kaldığından, insülinin salgılanmasını ya da vücuttaki etkisini arttırıcı ilaçlar kullanılmaktadır.
Tokluk kan şekerini düşüren yiyecekler nelerdir?
- Zencefil: Kan şekeri düşürücü özelliği olan bir bitkidir.
- Çemen: Kan şekeri kontrol edebilme özelliği olması sebebiyle diyabet kontrolü için yaygın olarak kullanılan bir baharattır. Kandaki insülin direncini düşürür ve kırmızı kan hücrelerinde bulunan insülin reseptörlerinin sayısını artırıp kan şekeri düzeylerini kontrol altına alır. Bir bardak suyun içerisine koyulan çemen tohumu bir gece önceden ıslatılır. Ertesi gün suyla birlikte tohum çiğnenerek içilir. Kan şekerini düşüren etkisi kısa sürede hissedilir. Çemen hamile ve süt veren kadınlar tarafından kullanılmamalıdır.
- Aloe vera; Şifalı bitki olan aloe vera, diyabet tedavisinde kullanılır. Bunun yanı sıra açlık kan şekeri seviyesini düzenleyen etkileri de vardır.
- Lif: Daha fazla lif içeren yiyecekler tüketilmelidir. Fasulye, yulaf ezmesi, brüksel lahanası, armut, havuç, keten tohumu gibi besinlerin lif oranı yüksektir.
- Siyah ve yeşil çay: Şekersiz içilen yeşil ve siyah çay kolesterol ve kan şekeri için oldukça faydalıdır.