Tourette sendromu nedir?
Tourette sendromu insanlarda aynı şekilde tekrar eden özellikte istem dışı oluşan, ani ve hızlı hareketlerden ve seslerden oluşmuş tiklerle karakterize olmuş nörolojik veya nörokimyasal genetik olan bir rahatsızlıktır. Bireylerin içinden gelen şeyi istemsiz olarak dışarıya vurma halidir. En başlarda çoğunlukla müstehcen veya küfürlü sözlerle uygun olmayan ortamlarda oluştuğu düşünülmüş, fakat tourette sendromu hastalarının çok az kısmında bu belirtiler saptanmıştır. Hastalarda ufak tikler şeklinde oluştuğunda, çoğunlukla tanısı yapılamaz. En fazla görülen tiklerin içerisinde boğaz temizleme, öksürme, göz kırpma, hayvan sesleri çıkarma, burun çekme gibi eylemler bulunur. Bu bireyler normal bir zeka düzeyine ve yaşam süresine sahiptirler.
Tourette sendromu kimlerde etkili olur?
Çocukluk zamanında başlayan bu tiklerin şiddeti ergenlik dönemiyle beraber azalma göstermektedir. Yetişkinlik döneminde ise tiklerin azda olsa görüldüğü belirlenmiştir. Çocukların % 20 sinde bazı dönemlerde daha etkili olabilir. Bu çoğunlukla göz kırpması, boğaz temizlemesi gibi basit ve tekrarlayıcı biçimde oluşur. Bu belirtiler kişiler tarafından huy şeklinde değerlendirilir. Bazı hallerde görülen tikler ağır şekilde olabilir. Daha az oranda çocuklarda fazla sayıda hareket ve sesler görülebilir. Bunların uzun yıllar etkisi sürebilir. Çocuklarda başka bir sağlık sorunu tespit edilemediği takdirde, tourette sendromu olduğu düşünülebilir. Bu problemler yavaş veya hızlı, fakat kasıtlı yapılıyor izlenimi veren sıçrama, bükülme ve seslerden meydana gelebilir. Bu hallerde çocuğun sinirli yapıda olarak bilinmesi yaygındır. Bu bireylerde farklı tikler meydana gelir ise, bunlar birbirine benzeyebilir. Bu hal beynin sinirsel iletiminin ve kimyasının ortak paydası olduğunu gösterebilir.
Tourette sendromu neden olur?
Bu sendrom genellikle genetik bir bozukluk nedeniyle oluşur. Ancak buna sebep olan gen henüz belirlenememiştir. Yapılan araştırmalarda beynin derinliklerinde bir kısım hücrenin biçiminde ve işleyişinde farklılıklar belirlenmiştir. Beyin hücreleri nöron transmitterler adındaki kimyasal habercilerle iletişim kurmaktadır. Tourette sendromu bulunan kişilerde beyinde nöro transmitterler sayı bakımından olağan dışıdır. Bu olağan dışı iletişim nedeniyle sendromun oluştuğu bilinmektedir. Fakat yapılan kan tetkiklerinde ya da beyin görüntüleme tetkiklerinde hastalığın tanısı konulamaz.
Tourette sendromunda belirtiler nedir?
Hastalarda görülen tikler haricinde, obsesif yani takıntı düşünceler, kompulsif yani tekrarlayıcı hareketlerle beraber diğer sıkıntılar ve gerginlik saptanabilir. Çocuklarda aynı zamanda hiperaktivite bozukluğu ve dikkat eksikliği problemleri yaşanabilir. Fakat hastaların tümünde bu belirtiler oluşmayabilir. Hafif belirtilere sahip bireyler doktora dahi gitmez. Tikler bazı dönemlerde azalma veya artış gösterebilir. Kız çocuklarda ise daha çok erişkinlik döneminde düzelme görülebilir.
Tourette sendromu tedavisi nasıl yapılır?
Hastalığın kesin olarak bir tedavisi bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra oluşan belirtilere iyi gelen herhangi bir iyi ilaçta malesef yoktur. Tikler ilaç tedavisi ile kontrol altına alınması mümkündür. Bunun haricinde ailelerin, öğretmenlerin ve arkadaşların sendrom hakkında bilgilendirilmeleri kesinlikle yararlıdır. Bu sendromu yaşayan bireyler meslek sahibi olabilir, hayatını dilediği gibi devam ettirebilir.