Türkiye’de yeryüzü şekillerinin jeolojik zamanlara göre oluşumu nasıldır?
1. Zaman (370 Milyon Yıl)
- Anadolu Yarımadası’nın yerinde Tethys Denizi vardı. Bu denizin tabanı dış kuvvetler tarafından taşınan malzemelerle dolarak, Anadolu’da bazı yerler karalaşmıştır. I. zamanda karalaşan bu alanlara masif adı verilir. Başlıca masif alanları: Trakya’da Yıldız Dağı, Ege’de Menteşe, Batı Karadeniz’de Daday – Devrekani, İç Anadolu’da Kırşehir, Doğu Anadolu’da Bitlis masifleridir.
- Ayrıca yaşanan sıcak ve nemli iklim koşullarıyla yetişen gür bitkilerin karbonizasyona uğramasıyla Zonguldak çevresindeki taşkömürü yatakları oluşmuştur.
2. Zaman (170 Milyon Yıl)
- Bu zaman yerkabuğu hareketleri açısından durgun bir dönemdir.
- Ülkemizde I. zamanda oluşan masif alanları dış kuvvetlerce aşınmaya maruz kalmıştır.
3. Zaman (80 Milyon Yıl)
- Bu zamanda Alp – Himalaya dağ oluşum hareketi ile Anadolu Yarımadası genel görünümünü almıştır. Bunun sonucunda Toroslar, Kuzey Anadolu Dağ kuşakları ve Batı Anadolu’daki kırık dağlarımız oluşmuştur. Bu zaman, Türkiye’nin yeryüzü şekillerinin oluşumu açısından oldukça önemlidir.
- Volkanizma ve faylanma etkili olmuş, volkanik dağlarımız oluşmuştur.
- Linyit, petrol, tuz ve bor mineralleri bu zamanda meydana gelmiştir.
- Arabistan levhasının sıkıştırması sonucu dağlar doğuda birbirine yakınlaşmış, Kuzey Anadolu ile Güney Anadolu fay kuşakları oluşmuştur.
4. Zaman (2 Milyon Yıl)
- Egeid karasının çökmesiyle Ege Denizi ve İstanbul ile Çanakkale boğazları oluşmuştur.
- Anadolu’da dış kuvvetlerin etkisi daha da artmış; akarsu ağlarımız, delta ovalarımız… oluşmuştur.
- 3. zamanın sonu ve 4. zamanın başında Anadolu toptan yükselmiştir. Bugün ülkemizde yüksek düzlüklerin oldukça fazla geniş yer kaplamasının başlıca sebebi de bu durumdur.
- Kıbrıs ve Ege Adaları’nın oluşumu da bu dönem içerisinde tamamlanmıştır.
- Türkiye bugünkü görünümüne tam olarak dördüncü zamanda kavuşmuştur.
Sonuç olarak Türkiye ziyadesiyle üçüncü ve dördüncü zamanda oluşumunu tamamladığı için genç ve hareketli bir kuşak üzerinde yer alır. Bu sebeple yer kabuğu ince olup, ülkemizde sık sık depremler yaşanmaktadır.