Türkiye’de yetişen zehirli mantar çeşitleri nelerdir?

1-Ağulu Mantar
Latince adı Omphalotus olearius olan Ağulu mantar, Omphalotaceae familyasından zehirli bir mantar türüdür. Türkiye’de yetişen “Meşe mantarı, Cüce kız, Horoz mantarı” gibi adlarla da tanınan Cantharellus cibarus ile karıştırılabilen bir türdür. Fakat bu tür daha yumurta sarısı renkli, üzeri yağlımsı gibi, lamellerinin çatallı ve aralarının birleşmiş olmasıyla ayırt edilebilmektedir.

Şapka kısmı, 7–10 cm, konveks (dış bükey) olup sonra huni biçimli, üst yüzeyi ipek gibi parlak, portakal sarısı, dalgalı, yaşlı türlerde portakalımsı – kahverenklidir. Bu mantar, yaz mevsimi başından sonbahar sonlarına kadar bilhassa yapraklı ağaçların kütükleri üzerinde gruplar şeklinde ortaya çıkar. Özellikle zeytin ağaçları üzerinde bu mantarı görmek olanaklıdır.

Bu mantardan dolayı meydana gelen zehirlenme olaylarında belirtiler genel olarak, sindirimden sonra 30 dakika ile 3 saat arasında kendisini göstermektedir. Ağır ve şiddetli kusma, mide bulantısı, ishal ve karın ağrıları tipik belirtileri vardır. Bununla birlikte, terleme, tükürük, gözyaşı ve bronş salgılarında artış, miyozis, bronkospazm, görme bulanıklığı, hipotansiyon ve bradikardi gibi belirtiler de görülür. Bu mantar daha çok, İzmir, Çanakkale, Manisa, Bursa, Balıkesir, Elazığ gibi illerde yetişen bir türdür. Zehirlenmesi genel olarak ölümcül değildir.

2-Yalancı Dede Mantarı
Tehlikeli ve öldürücü bir mantar çeşididir. Halk arasında “dede mantarı” olarak da bilinen yenilebilir mantarlar ile karıştırılabilmektedir. Şapka kısmı, 3,5 cm çapında ve küre şeklindedir. Şapkanın rengi kırmızımsıdır. Yaz ve sonbahar mevsiminde, parklarda, yol kenarlarında, havuz kenarlarında, otların arasında, yaprak altlarında bulunur. Genel olarak bol yağışlı mevsimlerde çayırlarda görülmektedir. Bu mantardan dolayı meydana gelen zehirlenme olaylarında belirtiler, 6-24 saat sonra kendisini göstermektedir. Bu belirtiler, bulantı, karın ağrıları, kusma ve ishal şeklindedir.

3-Sinek mantarı
Latince adı Amanita muscaria olan sinek mantarı, gelin mantarı olarak da bilinen, Amanitaceae familyasından bir zehirli mantar türüdür. Pantherina sendromu zehirlenmesine neden olmaktadır.Yarattığı delilik krizleri 4-6 saat kadar sürmektedir. Bu mantardan etkilenen kişilerde ruh halinin değişmesi, konuşma güçlüğü, nedensiz gülme, hayal görme, görme ve işitme bozukluğu, kas spazmları, yorgunluk gibi belirtiler görülmektedir. Bu mantardan zehirlenmelerde ölüm olayı ise çok nadirdir

4-Ölüm Meleği (Köygöçüren, Evcikkıran)
Ülkemizdeki ölümcül mantar zehirlenmelerinin hemen hemen % 95’i bu mantar çeşidinden kaynaklanmaktadır. Oldukça zehirli ve tehlikeli bir mantardır. Ülkemizdeki zehirli mantar ölümlerinin baş sorumlusudur. 1994 yılının Kasım ayında, İstanbul’da seri zehirlenmelere neden olmuş ve 20’den fazla insanımızın ölmesine sebep olmuştur.
Bu mantar türüne yaz başlarında ve sonbahar aylarında ormanlarda çok sık olarak rastlanır. Zehirli olmayan çayır mantarlarına benzetildiğinden dolayı insanlar kolayca yanılabilmektedir. Bu mantar türü 8-12 saat sonra ilk belirtilerini gösterir ve karaciğer-böbrek metabolizmasını yok eder. Zehirine karşı henüz bir ilaç geliştirilememiştir.

5-Şeytan Mantarı
Latincede Boletus satanas adı verilen şeytan mantarı , Boletaceae familyasından olup zehirli bir mantar türüdür. Türkiye’de, Karadeniz Bölgesi ormanları başta olmak üzere pek çok bölgede bulunmaktadır.Görünüşü itibariyle zehirsiz Boletus türleri ile karışabilmektedir. Mantar kesildiği zaman dokusu mavileşir. Şeytan mantarı zehirli etkisini genel olarak sindirim sistemi üzerinde göstermektedir. Dünya üzerinde ölüme neden olabilen 20 kadar çok zehirli mantar türünden biridir.

6- Galerina autumnalis
Galerina autumnalis, ölümcül derecede etkisi olan zehirli bir mantar türüdür. İçerdiği alfa-amanotoksinler ölümle sonuçlanabilen zehirlenmelere neden olmaktadır. Şapka kısmı küçük, 1-4 cm, tümsek ya da hafifçe düz, bazen çan şeklinde olabilir. Şekli düzgün, taze ve ıslak iken yapışkan, diğer durumlarda ise kuru olabilir. Rengi genel olarak kahverengi ya da turuncuya yakın olabilir.

7-Psilocybe semilanceata
Psilocybin/Psilocin Mantarlar: Bu maddeleri içeren mantarlar genel olarak Stropharia, Psilocybe, Conocybe, and Panaeolus ailesine mensuptur. Bu mantarlar tüketildikten yarım-bir saat sonra dört saat kadar sürebilen kalp atışlarının hızlanması, esneme, konsantrasyon bozukluğu, görsel ve işitsel halüsinasyonlara neden olmaktadır.