Türkiye’deki başlıca sanayi kolları nelerdir?

TÜRKİYE’DEKİ BAŞLICA SANAYİ KOLLARI

A. GIDA SANAYİ

1. Un, Makarna ve Bisküvi Fabrikaları

Başta İç Anadolu Bölgesi olmak üzere, Doğu ve Batı Karadeniz kıyı kesimi dışında, tüm bölgelerimizde ve büyük kentlerin çevresinde yaygın olarak gelişmiştir.

2. Şeker Fabrikaları

Şeker pancarı çabuk bozulan bir ürün olduğu için şeker fabrikaları ham maddeye yakın olan yerlere kurulmak zorundadır. Ayrıca şeker fabrikalarının olduğu yerlerde yem fabrikaları, dolayısıyla besi (ahır) hayvancılığı gelişmiştir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi şeker fabrikası olmayan tek bölgemizdir. Ayrıca Doğu ve Batı Karadeniz ile Akdeniz kıyılarında ve Kıyı Ege Bölümü’nde gelişmemiştir. Ülkemizde en yaygın sanayi kuruluşlarındandır. İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgeleri ile Orta Karadeniz, İç Batı Anadolu, Güney Marmara, Çatalca-Kocaeli ve Yıldız Dağları bölümleri ile Göller Yöresi geliştiği yerlerdir.

3. Bitkisel Yağ Fabrikaları

Ayçiçeği yağı fabrikaları özellikle Marmara Bölgesi’nde gelişmişken, zeytin yağı fabrikaları daha çok Kıyı Ege Bölümü’nde yoğunlaşmıştır. Diğer ürünlerin işlendiği fabrikalarsa Karadeniz, Akdeniz, Marmara ve İç Anadolu gibi diğer bölgelerde yoğundur.

4. Konservecilik

En fazla Güney Marmara ve Kıyı Ege bölümlerinde gelişmiştir. Ayrıca Akdeniz kıyıları, Antep çevresi ve Orta Karadeniz Bölümü’nde de gelişmiştir. İhraç ürünleri arasındadır.

5. Et ve Süt Ürünleri

Hayvancılık faaliyetlerinin (özellikle besi hayvancılığının) yoğunlaştığı yerler ve nüfusun fazla olduğu büyük kentlerin çevresinde gelişmiştir. Dolayısıyla ülkemizde en fazla Marmara, İç Anadolu ve Ege Bölgelerinde gelişmiştir. Ayrıca Doğu Anadolu Bölgesi, Otra Karadeniz Bölümü ve diğer geliştiği alanlardır. Ülkemizde en fazla et ve süt ürünleri üretilen ve tüketilen bölge Marmara’dır.

B. SİGARA VE İÇKİ SANAYİ

1. Sigara Sanayi

Ülkemizde en önemli sigara fabrikaları İzmir, Manisa, Samsun, Tokat, Malatya, İstanbul, Isparta ve Adana’da kurulmuştur.

2. İçki Fabrikaları

İstanbul, Tekirdağ, İzmir, Denizli, Gaziantep, Diyarbakır, Nevşehir, Ankara, Eskişehir, Tokat, Yozgat, Afyonkarahisar gibi iller en çok geliştiği yerlerdir.

C. DOKUMA, DERİ VE HAZIR GİYİM SANAYİ

1. Pamuklu Dokumacılık

Güneydoğu Anadolu’da Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır; Akdeniz’de Adana, Mersin, Osmaniye, Hatay, Antalya; Ege’de İzmir, Manisa, Denizli ve Aydın; Marmara’da Bursa, Bilecik, Adapazarı; İç Anadolu’da Eskişehir, Ankara, Kayseri, Konya, Karaman; Doğu Anadolu’da Malatya, Erzurum ve Erzincan’da gelişmiştir.

2. Halıcılık

Hereke, Bursa, Manisa, Uşak, Aydın, Muğla, Afyon, Isparta, Kayseri, Karaman, Niğde, Ankara, Konya, Sivas, Malatya, Van, Gaziantep, Diyarbakır, Siirt, Ladik (Samsun) gibi yerlerde gelişmiştir.

3. İpekli Dokumacılık

Bilecik, Bursa ve Gemlik gibi ipekböcekçiliği yapılan yerlerde gelişmiştir.

4. Hazır Giyim ve Dericilik

Özellikle nüfusun fazla olduğu yerlerde gelişmiştir. Bu nedenle ülkemizde en çok geliştiği yer Marmara Bölgesi ve İstanbul’dur. Ayrıca İzmir, Ankara, Eskişehir, Kayseri, Gaziantep, Diyarbakır ve Malatya gibi şehirlerde de gelişmiştir.

D. ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ

1. Kağıt Fabrikaları

Ülkemizde kağıt fabrikaları Giresun – Aksu, Kastamonu – Taşköprü, Zonguldak – Çaycuma, Balıkesir, Muğla – Dalaman ve Mersin – Taşucu’nda kurulmuştur.

2. Mobilyacılık

Ankara, Kayseri, Kırıkkale, İstanbul, Bursa ve Konya gibi iller en çok geliştiği yerlerdir.

E. MAKİNA VE MOTORLU TAŞITLAR SANAYİ

1. Otomotiv Sanayi

Bursa başta olmak üzere İzmit, Adapazarı, İstanbuli Bilecik, İzmir, Ankara, Aksaray, Adana gibi iller en çok geliştiği yerlerdir.

2. Lokomotif ve Vagon Sanayi

Ülkemizdeki tek lokomotif fabrikası Eskişehir’dedir. Vagon fabrikaları ise Eskişehir, Sivas, Adapazarı ve Ankara’da gelişmiştir.

3. Uçak Sanayi

Eskişehir’de jet motoru üreten bir fabrikaya ek olarak Ankara’da savaş uçağı üreten diğer bir fabrika bu alandaki sanayi kuruluşlarımızdandır.

4. Gemi Sanayi (Tersanecilik)

İstanbul (Tuzla ve Pendik) olmak üzere, İzmit – Gölcük (Askeri tersane), Yalova, Zonguldak – Ereğli, İzmir, Muğla – Bodrum (Lüks tekne ve yat üretimi) gibi yerlerde gelişmiştir.

5. Beyaz Eşya ve Elektronik Sanayi

İstanbul, İzmit, Manisa, Bursa, Ankara, Kayseri ve Gaziantep gibi illerde gelişmiştir.

E. KİMYA SANAYİ

1. Lastik Fabrikaları

Ülkemizde fabrikalar daha çok İpraş petrol rafinerisinin varlığı nedeniyle İzmit’te gelişmiştir. Diğer fabrikalarımız ise İstanbul ve Kırşehir’de bulunmaktadır. Kırşehir – Petlas uçak lastiği üreten tek fabrikamızdır.

2. İlaç Fabrikaları

İstanbul başta olmak üzere, İzmit, Adapazarı, İzmir ve Ankara’da gelişmiştir.

3. Gübre Fabrikaları

Samsun, İstanbul, İzmit, Adapazarı, Balıkesir, İzmir, Denizli, Kütahya, Antalya, Diyarbakır, Mardin, Batman, Gaziantep, Elazığ ve Konya geliştiği illerdir.

F. TAŞA VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ

1. Çimento Sanayi

Ülkemizde en yaygın sanayi kollarından biridir. Ülkemizin en önemli ihraç ürünleri arasındadır. Hemen her il merkezinde ve büyük ilçelerde vardır.

2. Cam Sanayi

Sinop, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, İzmit, Bursa, Denizli, Kütahya, Mersin, Adana ve İskenderun en çok geliştiği yerlerdir.

3. Porselen ve Seramik Sanayi

Marmara Bölgesi’nde Bilecik, İzmir, Çanakkale, Bursa ve İstanbul’da; Ege Bölgesi’nde ise Kütahya, Manisa, Uşak ve İzmir’de gelişmiştir.