Türkiye’nin özel konumu nedir, sonuçları nelerdir?
Özel konum; bir ülkenin kıtalara, denizlere, önemli ticaret yollarına, komşularına, yüzey şekillerine, yükseltisine, jeopolitik durumuna, madenlerine göre konumudur. Türkiye’nin sahip olduğu özel konumunun beraberinde getirdiği birtakım sonuçlar vardır.
- Asya, Afrika ve Avrupa’nın birbirine en çok yaklaştığı yerdedir. Hem Asya’da hem Avrupa’da toğrağı vardır.
- Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır.
- Balkanlar, Orta Doğu ve Kafkasya arasında yer alır.
- İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir. Bu nedenle de Dünya ticaretinde oldukça önemli bir yere sahiptir.
- Ortalama yükseltisi fazladır. (1132 km) Bu yükselti batıdan doğuya doğru gidildikçe artar. Bu nedenle doğuya doğru gidildikçe sıcaklık düşer, karasallık artar.
- Yeraltı ve yer üstü kaynakları açısından zengindir.
- Ekonomik, kültürel ve siyasi yönlerden çok farklı ülkelere komşudur.
- Alp – Himalaya dağları kuşağında yer alır. Bu nedenle deprem tehlikesi fazladır ve fay kaynakları açısından zengindir.
- Dünya’nın en eski kültür ve tarih hazinelerine, farklı kültürlere ait kalıntılara sahiptir.
- Fünya petrolünün büyük bir bölümüne sahip Ortadoğu ülkeleri ile komşudur. Bu nedenle Avrupa’ya giden petrol boru hatları ülkemizden geçer.
- Dağlar daha çok batı – doğu yönünde uzanır.
- Ege’de dağlar denize dik uzanırken, Akdeniz ve Karadeniz’de dağlar kıyıya paralel uzanır. Bu nedenle şelf alanı (kıta sahanlığı), koy – körfez, falez oluşumu, kıyı ile iç kesimler arası ulaşım gibi kavramlar Ege ile diğer kıyılar (Karadeniz, Akdeniz) arasında farklılık oluşturur.
- Yükseltili ve engebeli yer şekilleri sebebi ile gerçek alanı ile izdüşüm alanı arasındaki fark fazladır.
- İklim, bitki örtüsü ve tarım ürünü çeşitliliği fazladır.
- Iğdır’da pamuk (yer şekilleri itibari ile ilkbahar sıcaklığının yeterli olması), Rize’de turunçgil (fön rüzgarları nedeni ile kış sıcaklığının yeterli olması) yetişir.
- En az yağış İç Anadolu Bölgesine, en fazla yağış Karadeniz Bölgesine düşer.
- Aynı anda farklı mevsşm koşulları yaşanır.
- En uzun kara sınırı Suriye ile en kısa kara sınırı Nahçivan’ladır.