Türkmen Türkçesi nedir?
Türkçe, tarihi çok eskilere dayanan köklü bir dildir. Tarihi süreç içerisinde gelişimi ve değişimi, özellikle metinlerle takip edilebilir olan 8. yüzyıl itibari ile apaçık ortadadır. Pek çok devletin dili olarak kullanılmış Türkçe, en az Türk milletinin tarihi kadar eskidir. Zaman içerisinde Türkçenin kendi içerisinde barındırdığı lehçeler ondan ayrılarak günümüzde ayrı bir dil haline gelmiştir. Bunlardan en çok bilineni geçmişteki Azeri Lehçesinin bugünkü Azerbaycan Türkçesi olmuş halidir. Ancak buna ilaveten bir dil daha vardır ki işte o da geçmişteki Türkmen lehçesi ve bugünkü Türkmen Türkçesidir. İşte sizlerle bu yazımızda Eski Türkmence ile başlayarak günümüze Türkmence yahut Türkmen Türkçesi olarak gelmiş olan dili tanıyacağız. Tarihi Türk kavimlerine göre Oğuz grubuna dahil edilmiş olan Türkmence, Türkçenin şiveleri yönlere göre sınıflandırıldığında ise güney-batı kolunun batı grubunda yer almaktadır. Türkmenler; 27 Ekim 1991 yılında bağımsızlığını kazanan Türkmenistan Cumhuriyeti’nin yanı sıra İran, Afganistan ve Özbekistan ile küçük gruplar halinde Kazakistan, Tacikistan ve Rusya’da yaşamaktadırlar. Günümüzde Türkemence konuşanların sayısı yaklaşık olarak 4 milyon durumundadır. Türkmence’nin bugün oldukça fazla sayıda ağzı bulunmaktadır. Bu ağızlar arasında bir sıralama yapacak olursak, şüphesiz ki ilk 10’a dahil edebileceğimiz en önemli olanları aşağıdaki gibidir:
- Yomud ağzı
- Teke ağzı
- Göklen ağzı
- Ersarı ağzı
- Salır ağzı
- Sarık ağzı
- Çavdur ağzı
- Alili ağzı
- Nohor ağzı
- Enev ağzı
Türkmen Türkçesinde bulunan sözlerin temelini esasen Türkçe kelimeler oluşturmaktadır. Türkmen Türkçesi’nin diğer dillerden aldığı kelimeler bakımından Arapça ve Farsça olanlar ön sırada gelmektedir. Ancak yine de Türkçe kelimelerin kullanımı dil içerisinde oldukça yaygındır. Türkmen Türkçesi’nde Rusça kelimelerin yoğunlaşması ise son iki yüzyıl içinde daha çok bilimsel ve siyasal terimlerde olmuştur. Türkmenler günümüze gelinceye kadar çeşitli alfabeler kullanmışlardır. 1928 yılına kadar Arap alfabesi, 1928-1939 yıllarında Latin alfabesi, 1940 yılından itibaren Kiril alfabesi kullanan Türkmenler, 1966 yılında ise ortak Türk alfabesine göre düzenlenmiş olan Latin alfabesine geçmişlerdir.