Tuz nasıl yapılır?
Dünya üzerinde her insanın yediği yemekten keyif almasını sağlayan tuz, lezzet açısından gerekliliğinin ötesinde insan sağlığı için de gereklidir. Günümüzde sofra tuzu olarak nitelendirdiğimiz madde, kimyasal olarak Sodyum Klorür(NaCl) adıyla bilinen kristal yapıya sahip bir bileşiktir. Dünya tarihi boyunca insanlar için oldukça önemli bir madde olan tuz, yalnızca yemeklerde değil birçok alanda yaygın bir şekilde kullanılmış ve bu nedenle de çok değerli bir ticari mal haline gelmiştir. Tuz üretimi, dünya üzerindeki denizlerde çözünmüş haldeki tuzun ve kurumuş iç denizlerdeki tuzun işlenmesiyle gerçekleşir.
Karada bulunan kurumuş iç denizler, on binlerce yıl önce içerisinde bulunan tuzun burada kalmasına neden olur. İnsanlar bu kurumuş deniz yataklarındaki tuzu işleyerek tuz yapabildiği gibi, henüz kurumamış tuz gölleri de kullanabilir. Özellikle ülkemizdeki tuz üretiminin büyük bir bölümünü uzun zaman boyunca karşılamış ve hala da karşılamakta olan “Tuz Gölü”, henüz kurumamış tuz göllerinden biridir. Ayrıca dünyaca ünlü Lut Gölü de henüz kurumamış önemli tuz gölleri arasında sayılabilir.
Hayvanların beslenmesinde kullanıldığı için değeri büyük olan tuz, ayrıca insanlık tarihi boyunca dericilikte de yaygın bir biçimde kullanılmıştır. İnsan oğlunun her geçen yıl artan tuz ihtiyacının karşılanabilmesi için tuz gölleri yeterli olmadığından kayaların içerisinde tuzlar işlenerek tuz yapılmış, daha sonra bu tuzun da yetmemesi üzerine denizlerden tuz elde edilmeye başlanmıştır. Dünya üzerinde bulunan suyun %97’sini denizler oluşturduğundan, insanlar için en büyük tuz kaynağı denizlerdir.
Tuz diğer mineral maddelerle kıyaslandığında, elde edilmesi en kolay ve hızlı olan minerallerden biridir. En basit tuz elde etme yöntemi, göletlerde toplanan suyun buharlaştırılması ve sonuç olarak tabanda kalan tuz saf olmadığından işlenmesi gerekir. İşlenmeden kullanılan tuzun içerisinde farklı mikroorganizmalar olabileceğinden, sağlık sorunlarına neden olabilir. Ayrıca yer yüzündeki kayalardan da turuncu, gri,sarı, pembe gibi farklı renklerde veya saydam olarak tuz elde edilebilir. Günümüzde vakum yöntemiyle hızlı bir şekilde ayrıştırılan tuz, çok hızlı bir şekilde sanayide kullanılabilir hale getirilmektedir. Ayrıca eskiden yaygın kullanımı olan iyotsuz tuzlar da, yerini artık iyotlu tuzlara bırakmıştır.