Unutkanlık nedir, nasıl yaşanır?

Unutkanlık insanların günlük etkinliklerini kısıtlayan ve beyinde olan önemli işlevlerden bellek bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Özellikle ileri yaşlarda oluşan bunama rahatsızlığının ilk bulgusu olacağından, ciddiye alınması gerekir. Yaşlılık yüzünden kişilerde ılımlı olarak değerlendirilebilecek bir unutkanlık meydana gelebilir. Yaşla bağlantılı gelişen bu unutkanlık ilerleme göstermediği zaman, herhangi bir hastalığa sebep olmaz. Fakat bu tür hastalar sürekli olarak kontrol altında tutulmalıdır. Unutkanlık ilerleme gösterdiğinde, ciddi bir rahatsızlığı işaret edebilir. Genç yaşta olan kişilerdeki unutkanlık sorunları ise, genellikle psikolojik rahatsızlıkların sonucunda oluşur. Günlük yaşamdaki stresler, depresyon, huzursuzluk gibi faktörler beynin işlevlerinden dikkati toplama ve yöneltmeyi bozmakta ve unutkanlık sorunlarının yaşanmasına sebep olmaktadır. Bunun yanında guatr hastalığı, vitamin eksiklikleri, beyin damarlarındaki tıkanıklıklar, beyin tümörleri ve kanamalar, MS gibi birçok hastalık belirti olarak kendisini unutkanlıkla gösterir. Devamlı hale gelen unutkanlık tıbbi olarak dikkate alınmalıdır.

Unutkanlık nedenleri nedir?

• Yaşamda olan stresli koşullar unutkanlığa yol açabilir.
• Kişilerde depresyon hastalığının bulunması unutkanlık nedeni olabilir.
• Kişilerdeki dikkat dağınıklığı unutkanlığa yol açabilir.
• Uyku düzenindeki düzensizlikler, az uyku uyuma unutkanlık yapabilir.
• Beslenmede az yemek, açlığın fazla olması halinde unutkanlık oluşabilir.
• Yapılması gerekli işlerin fazlalığı, aynı anda birden fazla işle ilgilenmek zorunda kalmak, sürekli olarak koşuşturmak unutkanlık nedeni olabilir.
• Kişide tiroit sorunları, yüksek tansiyon, şeker gibi hastalıkların olması, unutkanlık sebebi sayılmaktadır.
• Bir olayı yeniden hatırlayabilmek için gereken yolları bilmeme unutkanlığa sebep olabilir.

Unutkanlık nasıl değerlendirilir?

Hastanın şikâyetleri doktor tarafından dinlenip, unutkanlığının derecesi ve günlük yaşama olan etkisi tespit edilir. Gerekirse hastanın en yakınlarıyla görüşülür. Daha sonra hastaya nöropsikolojik testler uygulanır. Bu testler sırasında kişiye yüz yüze sorular sorulmakta, çizimler yaptırılmakta, bazı eylemleri yapması istenmektedir. Bunların sonucunda unutkanlığın türü ve şiddeti belirlenmektedir. Doktorun gerekli görmesi durumunda hastaya laboratuvar testleri ve bazı tetkikler yapılabilir. Bazı hastalıkların unutkanlığa yol açması yüzünden kan tahlilleri ihmal edilmemelidir. Bu değerlendirmeler ışığında doktor unutkanlığa tanı koyabilir.

Unutkanlık ne zaman tehlikeli hale gelir?

Unutkanlığın hangi zamanlarda normal olarak kabul edileceği, hangi zamanlarda anormal olarak kabul edileceği önemli bir konudur. Unutkanlığın ciddi bir boyutta olması, kolay yapılacak işlerin unutkanlıkla birlikte aksamasını gerektirmektedir. Bu işler arasında sayabilecekler;

• İyi bilinen adreslerin yerini bulamama
• Yakınların ve tanıdıkların isimlerini ya da yüzlerini unutma
• Ezbere bilinen telefon numaralarını unutma
• İnsanlar, mekânlar, tarih, zaman gibi konularda karışıklık yaşama
• Aynı şeyleri sürekli olarak tekrar etme
• Kişisel temizlik, beslenme, güvenlik gibi rutin yapılması gereken konularda unutkanlıktan kaynaklanan aksamaların olması

Unutkanlığı önlemek için hafızayı güçlendirme önerileri

• Devamlı aynı aktivitelerin yapılması hafızanın zayıflamasına sebep olur. Günlük işlerde rutin dışına çıkmamak hafızaya olumsuz etkiler yapmaktadır. Beyni zorlayan farklı aktivitelerle uğraşılmalıdır. Bulmaca çözmek, dışarıda değişik yollar kullanmak, başka bir dil öğrenmek gibi etkinliklerle hafıza dinç tutulmalıdır.
• Gözlerin ve kulakların sağlıklı olması beynin çalışmasını olumlu etkiler. Gözlerde bozukluk, kulaklarda tıkanıklık olursa, bunların tedavi edilmesi hafızayı çalıştırmaya etki eder.
• Beslenme düzeni hafızanın üzerinde direkt olarak etki yapmaktadır. Hafızaya iyi gelecek C ve E vitamini içeriğine sahip besinler, antioksidan ve beta karoten içeriği bulunan besinler tüketilmelidir.
• Hafızayı canlı tutmak için küçük notlar tutulmalı, hatırlatıcılar kullanılmalıdır. Numaraları ezberleme, işleri akıldan yapmak gibi hafızayı çalıştıran egzersizler yapılmalıdır. Bunun dışında masa tenisi oynamak, bisiklete binmek gibi sportif faaliyetler hafıza için iyidir.
• Yaşanmayan olayları olmuş gibi ya da daha farklı şekilde hatırlamaya çalışmak, iyi bir beyin egzersizidir. Hayalinizde güzel bir deniz kenarında olduğunuzu canlandırmanız, kendinizi bisiklete binerken hayal etmeniz, yeni bir eve taşındığınızı düşünmeniz hafıza için faydalı düşüncelerdir.