UYAP nedir?
Kısa adı UYAP olan, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı’nın merkez birimlerinin iş süreçlerini hızlandıran, güvenilirliğini arttırmanın yanı sıra bakanlığı kâğıtsız elektronik bir ortama taşıyan bilgi sistemidir.
UYAP; e-dönüşüm sürecinde e-adalet ayağını meydana getiren bir bilişim sistemidir. UYAP ülkemizde Adalet Bakanlığı ile yargı birimlerinin hepsinde aktif olarak faaliyette olup bu birimlerin bütün yargısal, idari ve denetim faaliyetleri bu sistem vasıtası ile elektronik ortamda yürütülmektedir.
Elektronik imza alt yapısına uygun bir şekilde geliştirilmiş olan UYAP ile merkezi bilgi sistemi kurulmuş ve yargı ve yargı destek birimleri arasında tam bir entegrasyon sağlanmıştır. UYAP’ın tam entegrasyonu ve merkezi elektronik ortamda tutulan arşivi ile doğru ve tutarlı bilgi mevzuatın tanımış olduğu bütün yetkiler çerçevesinde başta hâkim ve savcılar ile yargı personeli olmak üzere bütün kullanıcıların paylaşımına sunulmuştur. Kullanıcılar bu bilgilere ihtiyaç duydukları zaman hızlı ve kolay bir şekilde erişmekte, yargı birimleri de aralarında istedikleri bilgi ve belge alış verişini elektronik bir ortamda ve çok kısa bir sürede gerçekleştirmektedirler. UYAP’ta bilgi ve belgelerin en son hali, değişmez ve güvenli bir şekilde veritabanında saklanmakta olup, yetkisiz erişimlere asla izin verilmemektedir.
UYAP’IN Faydaları şöyle özetlenebilir:
1. Merkez Bankasından döviz kurları, Adli Sicil Bilgi Sistemi’nden sabıka kayıtları, Polis Bilgi Sistemi POLNET’ten ehliyet kayıtları, Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi Mernis’ten nüfus kayıtları ve Adres Kayıt Sistemi’nden adres kayıtları, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi TAKBİS’ten tapu ve kadastro kayıtları yargı birimleri tarafından anında otomatik olarak alınabilmektedir.
2. Gümrük Müsteşarlığı birimleri için UYAP ile bilgi erişimi kolaşlaşmıştır.
3. SGK birimleri ile elektronik ortamda bağlantı kurulmuştur.
4. PTT entegrasyonu neticesi tebligatların aşamaları UYAP’tan anındatakip edilebilmektedir.
5. Kolluk kuvvetleri tarafından, aranan kişilerin sorgusunun UYAP’tan yapılabilmesi için UYAP ile kaçakçılık İstihbarat Harekat ve Bilgi Toplama Sistemi yani KİHBİ vasıtası ile entegrasyonu sağlanmıştır.
6. Yargı birimleri tarafından araçların trafik sicil kayıtlarına elektronik ortamda hak mahrumiyeti ekleme ve kaldırma işlemlerinin yapılabilmesi ve araç hak mahrumiyeti ve sakıncalı bilgilerinin elektronik ortamda paylaşılması için Emniyet Genel Müdürlüğünün Araç Kayıt Sistemi ile entegrasyon sağlanmıştır.
7. UYAP ile Anayasa Mahkemesi arasında elektronik ortamda veri alış verişi sağlanmış olup, UYAP ile Yargıtay Bilgi Sistemi arasında sağlanan entegrasyon ile temyiz edilen dosyaların Yargıtay’a sistem üzerinden gönderilmesi ve geri dönüşü sağlanmaktadır.
UYAP uygulamaları içerisinde yargının hızlanması amacıyla mahkemelerde ve Cumhuriyet savcılıklarında iş yoğunluğu, yasa değişikliği ve diğer hususlardan kaynaklanan maddi hata ve usul hatalarının en az düzeye indirilebilmesi için bütün süreçlerde öneri ve uyarılarda bulunacak “Karar Destek (Uyarı) Sistemi” uygulaması mevcuttur.
UYAP Avukat Bilgi Sistemi sayesinde, avukatlar bürolarından internet üzerinden sistemdeki vekaletini aldıkları dava dosyalarını inceleyebilmekte, bu dosyalardan bir örnek alabilmekte; elektronik imza ile sistemdeki dava dosyalarına evrak ekleyebilmekte, yeni dava dosyası açabilmekte ve ayrıca harç ödeyebilmektedirler.
Vatandaşlar TC kimlik numaralarını kullanarak UYAP kapsamında adli ve idari yargı birimlerinde görülen dava dosyalarının belli başlı bilgilerini görebilmektedirler. Ancak bu sistemde bilgi güvenliği bakımından vatandaşlara dosyadaki hiçbir belge açılmamaktadır.
SMS Bilgi Sistemi ile UYAP, dava dosyaları ve icra takibi bilgileri de dâhil olmak üzere sistemde yapılan birçok işlemlerle ilgili veri, uyarı, duyurular, kısa mesaj (SMS) aracılığı ile kullanıcılara aktarılmaktadır. UYAP SMS Bilgi Sistemi, 2009 yılında vatandaş odaklı olmasından dolayı Avrupa e-Devlet Ödülleri kapsamında 31 devlete ait 259 proje arasından Halk Ödülü kategorisinde Avrupa birinciliğini kazanmıştır.
UYAP Doküman Yönetim Sistemi ile evrakların ve iş akışlarının takibi kolay bir şekilde yapılabildiğinden ve evraklar saklanabildiğinden evrak üzerinde kimin, ne zaman ve ne yaptığı, bu işlemi ne kadar sürede gerçekleştirdiği görülebilmektedir.