Uykusuzluk nedir, nasıl önlenir?

Uykusuzluk, uykuyu devam ettirmek de güçlük çekilmesi, uykuya dalmada sorunlar yaşaması ya da uyku esnasında yeterince dinlenememe gibi şikâyetlerin oluşturduğu bir rahatsızlıktır. Yaşın ilerlemesi bu sorunun daha fazla yaşanmasına sebep olmaktadır. Özellikle kadınlar uykusuzluktan daha fazla şikâyet etmektedir. Bu durum yaşam kalitesinin düşük olması, performans kayıpları, artan iş ve okul devamsızlıkları, anksiyete bozuklukları ya da madde kullanımından meydana

gelebilmektedir.

Uykusuzluk türleri nedir?

Akut uykusuzluk

Bu tür uykusuzluklar 1 gün ile 3 hafta arasında devam etmektedir. Kişinin stres içinde olması, yabancı bir ortamda bulunması, kafein ve alkol içeren ürünler tüketmesi, hastalık hali gibi nedenlerle tetiklenmiş bir durumdur. Uykusuzluk kendiliğinden kötüleşen bir ortam yaratmazsa ya da şartlanılmış uykusuzluk gibi haller gelişmezse, bunlar kendiliğinden iyileşir. Uykusuzluk sorunu düzeltilemezse altta yatan nedenlerin bulunup tedavi edilmesi gerekir. Bu nedenle birkaç günden daha uzun süren durumlarda hemen tedaviye başlanmalıdır. Uygulanan tedaviler çoğunlukla stres azaltan yöntemler üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu hastaların uykusuzluk sorunlarına çare olabilmektedir.

Kronik uykusuzluk

Bu tür uykusuzluklar üç farklı çeşitten oluşur.

• Uykusuzluk ve sonuçlarının sebep olduğu korku nedeniyle oluşan anksiyete bozukluğu
• Uyku durumunu yanlış algılama sebebiyle oluşan uykusuzluklar
• İdiopatik olan uykusuzluklar genellikle ömür boyu süren uykusuzluklardır.

Uykusuzluğa neden olan rahatsızlıklar?

Psikiyatrik hastalıklar: Kronik uykusuzluk başta olmak üzere yaşanan uykusuzlukların çoğunluğu bu sebeple yaşanmaktadır. Psikiyatrik hastalığın tedavi edilmesi, uykusuzluk sorununu ortadan kaldıracaktır.

Huzursuz bacak sendromu: Kadınlarda daha çok görülen durum bacaklarda hareketle hafifleyen uyuşma ve ağrı yaşanmasıdır. Şikâyetleri uykusuzluk daha çok arttıracaktır. Bunların yanında demir eksikliği, böbrek yetmezliği ve artrit gibi şikâyetler yaşanabilir.

Sirkadiyen ritim bozukluğu: İnsan vücudunun biyolojik saatiyle gerçek saatinin uyuşmadığı hastalık grupları da uykusuzluğa zemin hazırlar. Hastalar uygun olan koşullarda uykusuzluk yaşamakta, uygun olmayan ortamlarda ise uyumaktadırlar. Vardiya ile çalışanlarda ve uzun süre seyahat eden insanlarda oldukça yaygın olarak görülen bir durumdur.

İlaçlar ve nörolojik bozukluklar: Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı gibi hastalıklar uykusuzluk sebepleri arasında yer alır. Hastanın kullanmış olduğu ilaçların yan etkisi de uykusuzluğa neden olabilir. Altta yatan sebeplerin bulunması ve bunların tedavi edilmesi uykusuzluğa çare olacaktır.

Madde, alkol ve kafein kullanılması: Bu tür bağımlılığı olan kişilerin uykusuzluk sorunu çekmesi oldukça fazladır. Bu alışkanlıkların terk edilmesi uykusuzluğa engel olacaktır.

İyi bir uyku uyumak için neler yapılmalıdır?

• Alkol, kolalı içecekler, tütün ve kafein içeriğine sahip olan ürünlerden kaçınmak.
• Aç ya da tok karnına uyumamak.
• Uykunun gelmediği zamanlarda yatağa girmemek.
• Düzenli olarak egzersiz yapmayı ihmal etmemek.
• Yatak odasını sadece uyku için kullanmak.
• Sabahları belli bir saatlerde kalkmak.
• Yattıktan sonra uykunun gelmemesi halinde, yataktan kalkmak ve başka bir odada vakit geçirmek.
• Gündüzleri uygunsuz zamanlarda uyumamaya dikkat etmek.
• Yatak odasını ses ve ışık düzenlemesi açısından doğru bir şekilde düzenlemek.