Uyuyamama hastalığı nedir?
Bir uyku sorunu olan insomnia, kişilerde uyuyamama hastalığı olarak adlandırılır. Gece boyunca sürekli olarak uyuyamama ya da uykuya dalamamak gibi sorunlarla beraber yaşanır. Bu kişiler uyumak için yattıklarında, yatakta sadece birkaç dakika gözlerini kapatabilir. Yatakta sürekli olarak dönerek rahatsızlık duyarlar. Bu sorunlarını uykuya dalamamak ya da uykuyu sürdürmekte zorlanma ya da uykunun dinlendirici olmaması gibi oluşan uykusuzluk diye anlatırlar. Bu rahatsızlık yetişkinlerde % 10-15 oranında yaşanan bir durumdur. Yaşın ilerlemesi ve kadın olmakla beraber daha fazla artış gösterir. Uykunun zamanı ve uyku süresi altta yatan süreçlerle belirlenir. Kişilerin yaşamış olduğu uykusuzluk bilişsel ve psikomotor performans kaybı, yaşam kalitesinin düşük olması, sağlık harcamalarının artması, okulda ve işte yapılan devamsızlıkla, artan duygu durum ve anksiyete bozukluğuyla ve madde bağımlılığıyla ilgili olabilir.
Uyuyamama sorunu neden oluşur?
Uykusuzluk 1-2 geceden daha fazla sürerse, kronik bir hale gelir ve uyku eksikliğinden kaynaklı ciddi sorunlara sebep olabilir. Bu durum kişinin doğal dengesini bozar ve tamiri de güç olur. Hastaların gündüzleri kısa süreli uyumalarından dolayı, geceleri uyku uyumakta zorlanırlar. Bu rahatsızlık bazı ilaçların yan etkisi olarak ta oluşabilir. Kişilerde meydana gelen stres nedeniyle, fiziksel, duygusal ve zihinsel sorunlar yaşanabilir.
Uyuyamama hastalığının türleri nedir?
Bu hastalığın türleri kişinin sorunu yaşama süresine göre oluşur.
- Bir haftadan daha kısa süreli belirtilerde geçici İnsomnia
- Bir hafta ile üç hafta arasındaki belirtilerde kısa süreli İnsomnia
- Üç haftadan daha uzun sürecek belirtilerde kronik İnsomnia oluşur.
Uyuyamama hastalığı hangi durumlarda daha fazla yaşanır?
Bu sorun her yaştan insanı etkisi altına alabilir. Daha çok psikolojik sorunları bulunan kişilerde, bir belirti olarak İnsomnia hastalığı oluşabilir.
- Jet lag sırasında yani uçuş sonrasında oluşan zaman farklılığından dolayı oluşan uykusuzluk
- Vardiyalı çalışan kişilerde
- Aşırı derecede rahatsızlık verecek gürültüde
- Sıcaklığın rahatsızlık veren düzeyde olmasında
- Medikal ya da cerrahi müdahale yapılan hastalıklar yüzünden hastanede yatma halinde
- Alkol, madde kullanma alışkanlığının bulunması ya da bunların bırakılması aşamasında
- Yüksek irtifalarda uzun süre kalınması
- Fiziksel rahatsızlıkların olmasında
Uyuyamama hastalığının tedavisi için neler yapılır?
Bu hastalıktan kurtulmak için uyku ilaçları faydalı olabilir. Bunun yanında, şifalı bitkilerde faydalı olabilir. Özellikle kediotu uykusuzluk için şifalı özelliktedir. Uykuya yatmadan evvel sıcak süt içme, uyanınca sıcak duş alma, gündüz egzersiz yapma, akşam yemeklerinde hafif yeme ve erken yatmak bu sorunu çeken hastalar için faydalı olur. Bunun yanı sıra akupunktur ve uygun diyetlerin uygulanması uyuyamama hastalığına fayda sağlayabilir.
Uyuyamama hastalığından korunmak için neler yapılabilir?
- Hastaların kafein içeren ürünlerden uzak durması gerekir. Kahve, kakao, kola, çay gibi içeceklerde, çikolata ve şekerlemelerde kafein bulunur.
- Yatak odasının ses ve ışık gibi uyumayı engelleyecek şekilde düzenlenmemesi gerekir. Kişinin uyumasına engel olabilecek ortamlardan uzak kalınmalıdır.
- Yatakta kitap okunması, televizyon seyredilmesi gibi şeylerin yapılması, uykuyu bozan etkenlerdir. Bu yüzden yatağın sadece uyku uyumak için kullanılması gerekmektedir.
- Uyarıcı ilaç alan kişilerin bunu doktora danışarak kullanması tavsiye edilir. İlaçların yan etkisi olduğunda uyku sorunları gelişebilir.
- Kişilerin kafalarını boşaltmaları için, başka uğraşlar bulması uykuya geçiş dönemini hızlandırır. Bunun için kitap okumak, resim yapmak, müzik dinlemek gibi etkinlikler kullanılabilir.