Üzüm nerede ve nasıl yetiştirilir?

Günümüzde bağcılık yani üzüm yetiştiriciliği konusunda dünya çapında akla gelen ilk ülkelerden biri olan  Türkiye, Anadolu coğrafyasında binlerce yıl öncesinden bugüne her zaman bağcılık faaliyetlerinin yapıldığı için üzüm yetiştiriciliği konusunda küresel ekonomide söz sahibidir. Ülkemiz üzüm yetiştiriciliği için en uygun iklim kuşağında yer aldığından dünya çapında en fazla ekim alanına sahip 4. ülke konumundadır. Bilinen insanlık tarihinin en eski dönemlerinden beri yetiştirildiği bilinen üzüm, Asmagiller bitki familyasının üyesi olan çok yıllık bir bitkidir. Anavatanı içinde yaşadığımız Anadolu coğrafyası ve Kafkasya olan üzümün bilinen 15 binden fazla türü bulunmaktadır. Bir meyve olarak incelendiğinde üzüm, dünya üzerinde en fazla türü olan meyvelerden biri olma özelliğine sahiptir. Ülkemizde de 1.000’den fazla türü bilinmektedir. En kaliteli üzümler organik madde bakımından fakir topraklarda yetiştiğinden, üzüm yetiştiriciliğinin en önemli konularından biri gübrelemedir.

Gerçek anlamda oldukça zahmetli bir iş olan üzüm yetiştiriciliği, bitkinin ilk günden hasada kadar sürekli olarak kontrol altında tutulmasını gerektirir. Üzüm bağlarının kaliteli ürün verebilmesi için ekimin organik madde yönünden fakir olan topraklarda yapılması, bitkilerin ihtiyacı olan besinleri alabilmesi için gübrelemenin büyük bir titizlikle yapılmasını gerektirir. Genellikle “çiftlik gübresinin” kullanıldığı üzüm yetiştiriciliğinde, ayrıca ticari gübrelerin kullanılması da gerekmektedir. Zira üzüm bitkisi tüm aşamaları doğru ve zamanında yapılsa dahi tüm besin gereksinimini sadece çiftlik gübresinden elde edememektedir. Bu nedenle hasadın arzu edilen miktarda ve kalitede olması için belirli periyotlarla ticari gübrelerin de kullanılması gerekmektedir. Ülkemiz şarapçılık konusunda Fransa ve İtalya gibi ülkelerle boy ölçüşebilecek kadar üretim hacmine ve en önemlisi de kalitesine sahip olmasa da, “dünyanın 1 numaralı kuru üzüm üreticisi” konumundadır.

2005 verilerine göre yıllık ortalama 350 bin ton kuru üzüm üreten ülkemiz, bu üretim hacmiyle dünyanın en büyük kuru üzüm üreticisidir. Bu rakam ise dünyadaki toplam kuru üzüm tüketiminin neredeyse %30’unun ülkemizde üretildiğini göstermektedir. Üzüm bitkisi sulama yönünden pek çok ülke için bilhassa bahar aylarında büyük bir sorun olsa da, ülkemizin iklimi bu tür sorunlar yaşanmamasını sağlamaktadır. Normal geçen bir kış mevsimindeki yağış miktarı toprağın yeterli oranda su tutmasını sağladığından, bağların gelişme dönemi olan bahar aylarında su ihtiyacını rahat bir şekilde topraktan karşılayabilmesini sağlamaktadır. Ancak şarap üretimi söz konusu ise hasat öncesi belirli bir zamanda sulamanın tamamen kesilmesi gerekmektedir. Birçok farklı türü bulunan üzümün ekildiği coğrafyaya göre besin ve su ihtiyacı da değişmektedir. Rüzgar alan bölgelerde yetişen üzüm türleri farklı olduğu gibi, kışın sert geçtiği bölgelerde yetiştirilen üzümler de birbirinden farklıdır.

Ege Bölgesi çekirdeksiz kuru üzüm üretiminde dünya çapında bir numara haline gelmiş olsa da, sahip olduğumuz şanslı coğrafya neredeyse her yerde üzüm üretimine imkan sağlamaktadır…