Vakıf nasıl kurulur?

Vakıf kurma şartları, Türk Medeni Kanunu 101. Madde kapsamında açık bir şekilde belirtilmiş ve vakıf kurmak isteyen gerçek ya da tüzel kişilerin taşıması gereken vasıflar açıklanmıştır. Bir vakıf kurmanın en temel iki şartı, ortada belirli bir malvarlığının olması ve söz konusu malvarlığının belirli bir amaç için kullanılmasıdır. Yasada belirtildiği üzere gerçek ya da tüzel kişilerin yeterli bir malvarlığına sahip olması kadar belirli haklara da sahip olması gerektiğinden söz edilmekle birlikte bu malvarlığının “belirli bir süre boyunca bir amaca hizmet etmesinin” altı çizilmektedir. Tüm bunların ötesinde şüphesiz bu amacın kanun hükmüyle karara bağlanmış hususlara aykırı olmaması, anlaşılabilir ve sürelilik arz etmesi de gerekir.

Vakıfın kuruluş amacının Anayasa ile tanımlanan ilkelere aykırı olmaması bilhassa önemlidir. Vakıfın amacı toplumun genel ahlak kurallarına aykırı olamayacağı gibi, milli menfaatlere de aykırı olamaz. Sadece belirli bir ırkın menfaatlerinin korunması ya da bir zümrenin desteklenmesi amacıyla da vakıf kurulması söz konusu değildir. Ayrıca yukarda bahsi geçen malvarlığının da kurulmak istenen vakfın amaçlarını gerçekleştirmeye yeterli seviyede olması gerekir. Büyük bir amaçla yola çıkan bir vakfın, bu amaçları gerçekleştirmek için çok küçük bir malvarlığına sahip olması beklenemez. Zira vakfın yetersiz bir malvarlığına sahip olması amaçlarını asla gerçekleştirememesine yani yararsız olmasına neden olurken, amacın devamlılığı ilkesinin de karşılanamaması manasına gelmektedir.

Vakıf kurma şartlarından bir diğeri de, vakfın T.C. uyruklu yöneticilere sahip olmasıdır. Ancak bazı durumlarda “salt çoğunluk olmamak şartıyla” T.C. uyruklu olmayan gerçek kişilerin de görev almaları söz konusudur. Ayrıca bir vakfın Türk Medeni Kanunu 48. Maddesi kapsamında “tüzel bir kişilik” olduğu unutulmamalıdır. Bu bağlamda vakıflar bir özel hukuk tüzel kişisi olarak kanunun ilgili maddesinde tanımlanan tüm hak ve yetkilere sahiptir. Vakıflarda herhangi bir amaç için ve herhangi bir kapsamla üyelik durumu söz konusu olamaz.

Kuruluş aşaması;

• Vakıflar, kanunla tanımlanan toplumun genel ahlakına aykırı bir adla kurulamaz ve mevcut bir kurum ya da kuruluşla aynı ismi taşıyamaz.
• Vakfın kuruluş amacı anlaşılabilir, süreklilik arz edecek, Hukuka ve ahlaka uygun bir biçimde tanımlanmalıdır.
• Vakfın malvarlığı ve tüm hakları kurucuya ait olmalıdır. Ayrıca malvarlığının kuruluş aşamasında dahi olsa vakfın amacını yerine getirmeye yeterli olması gereklidir.
• Her vakfın bir yönetim organı olmak zorundadır. Denetim kurulu, yönetim kurulu ve mütevelli heyeti gibi organlar vakfın faaliyetlerinin belirli bir düzen kapsamında yürütülmesini sağlayacaktır.
• Her vakfın bir yerleşim yeri olmalıdır ki, bu yerleşim yeri de vakfın merkezi olarak kabul edilmektedir. Vakıf senedinde bu yerin açık adresi net bir şekilde belirtilmelidir.
• Vakfın senet metninde vakıf organlarının kaç kişiden oluştuğu, toplantı ya da yeter sayılarının açıkça belirtilmesi gerekir. Bunun haricinde vakıf organlarının yetkilerinin de açıkça belirtilmesi, ilerleyen günlerde yaşanabilecek problemlerin kuruluş aşamasından önlenmesini sağlayacaktır.