Vaşakların özellikleri nedir?
Vaşak kedigiller ailesine ait olan Lynx cinsi orta boyda etçil ve yırtıcı bir hayvandır. Normal kedilerden beş kat daha büyük, kulakları uzun ve tüylü olan, üreme döneminin dışında yalnız olarak yaşayan bir hayvandır. Kış ayları geldiğinde bütün vücudu sert tüylerle kaplanır. Gövdeleri haşmetli olan vaşaklar, başları bedenine göre daha küçük, kuyrukları kısa ve geniş patileriyle dikkat çekerler. Kum beji, gri ve koyu kahverengiye kadar olan tüm renklerde görebileceğiniz vaşaklar, insanların onları avlamaları nedeniyle genellikle gündüzleri avlanırlar. Hem hızlı koşma, hem tırmanma yeteneklerinin yanı sıra, iyi bir yüzücü olarak ta dikkat çekerler. Her türlü ortama uyum sağlayan yapıları, sinsi ve çevik bir biçimde yaptığı hareketleriyle bilinirler. Ülkemizde daha çok Anadolu vaşağı adıyla anılırlar. En çok Erzurum, Kars, Bolu, Rize, Artvin, Sivas yörelerinde görülürler. Ülkemizde bulunan türleri dünyada bilinen en iri vaşaklar arasındadır. Dişiler erkeklere oranla biraz daha küçüktür.
Vaşakların yaşam şekilleri nasıldır?
Vaşaklar çam ormanlarında, açık arazilerde, dağlık ve kayalık yöreler gibi her türlü yaşam alanında kendilerine yer
bulacak yapıya sahiptir. Avlanma yetenekleri çok gelişmiş olduğundan, kendini hissettirmeden kuş, balık, kemiriciler ve tavşan gibi hayvanları rahatça avlayabilir. Genellikle yalnız olarak avlanmayı tercih etseler de, bazen hem cinsleriyle birlikte hareket edebilirler.
Vaşakların üreme dönemleri nasıldır?
Yalnız olarak yaşayan vaşaklar, üreme döneminde yalnızlıklarına son vererek, Ocak sonundan Mart başına kadar çiftleşme dönemine girerler. 70 gün süren hamilelik döneminden sonra, 2-3 tane yavru doğurabilirler. Yavruların doğumdan sonraki 12. günde yavaş yavaş gözleri açılmaya başlar. Doğacak olan yavrular, bir sonraki yıl çiftleşme dönemine kadar annelerin yanında olur. Dişi olan yavrular 21 aylık olduğunda, erkek yavrular ise 33 aylık oldukları zaman ergenliğe ulaşır. Yavruların çoğu bir yaşına gelmeden ölür. Ortalama ömürleri 10-12 yıl kadar olsa da, hayvanat bahçelerinde gösterilen iyi bakımla burada daha uzun yaşamaktadırlar.
Vaşakların nesillerinin korunması hakkında
Kürklerinin rengi ve güzelliği nedeniyle, av hayvanı olarak avlanan vaşakların nesilleri tehlikeli şekilde azalmaktadır. Dünya Koruma Birliğinin koruma altına almış olduğu 120 memeli türü arasında bulunsalar da, barındıkları ülkelerde bu konuda yeterli çaba gösterilmemektedir. Avrupa’da en çok Norveç’te bulunduğu bilinen vaşakların, av yasağına alınması gerekir.
Vaşakların beslenmesi nasıldır?
Beslenmek için orta ve küçük boydaki toynaklıları, kuşlar, leşler, tavşanlar ve koyunları avladıkları bilinir. Ren geyiği ile yırtıcı kuşları da avladıkları görülür. İnsanlara kendilerine zarar görmediği sürece saldırmayan yapıları vardır. Çok iyi görme yeteneğine sahip olduklarından, pusuya yatarak bulundukları yerde avlarını sessizce beklerler.