Vegan nedir?

İngiltere kaynaklı bir akım olan ve son birkaç yıl içerisinde ülkemizde de popüler kültürün malzemesi olarak adından söz ettiren veganizm, vejetaryen beslenme türünden türemiş farklı bir beslenme kültürüdür. Veganlık olarak da adlandırılan bu beslenme kültürünü benimseyenlere ise vegan denmektedir. En basit açıklama ile veganlık, hiç bir hayvansal gıdayı doğrudan ya da dolaylı olarak kullanmamak demektir. Hayvanlardan elde edilmiş gıdalarla beslenmeyen veganlar, aynı zamanda yan ürünleri de hayatına sokmamaktadır. Vegan olmak günümüzde her ne kadar yalnızca hayvansal gıdaları tüketmemek olarak algılansa da, veganizm aslında hayvanlardan elde edilen hiç bir şeyi hayata sokmamak manasına gelir ve bu tanıma giyecekler de dahildir.

Vejetaryenliğin en katı hali olarak da bahsedilen veganizm, normal beslenen insanlar için anlaması güç ve bir o kadarda mantık dışı bir kavram olduğundan dünya çapında ses getirmiştir. 1944 yılında İngiltere 7 vejetaryen İngiliz tarafından oluşturulan Vegan Topluluğu(Vegan Society), veganlığın da dünyaya yayılmasını sağlamıştır. Hayvansal gıdaları tüketmeyen veganlar yalnızca et, süt veya yağ gibi ürünleri değil kemik, yün ya da deri de dahil olmak üzere hayvanlardan elde edilen tüm ürünleri reddetmektedir. Kozmetik ürünlerinden kıyafetlere, mobilyalardan ayakkabılara, aksesuarlardan temizlik ürünlerine kadar içeriğinde hayvansal katkı bulunan tüm maddeler, vegan kişinin hayatından çıkarttığı şeyler arasında yer alır.

Vegan kelimesi çoğu insana tuhaf gelen bu akımı benimseyen insanlar için kullanıldığı gibi, bu kişilerin tüketebileceği ya da kullanabileceği ürünleri tanımlamak için de kullanılmaktadır. İçerisinde hayvansal herhangi bir katkı bulunmayan ürünler de “vegan” olarak tanımlanır(soyadan yapılan vegan kıyma gibi). Dünya çapında oldukça titiz veganlar bulunmakta ve bizlerin aklına dahi gelmeyecek nesnelerde dahi vegan tutumunu ısrarla sürdürmektedir. Gerçek anlamda şaşırtıcı olsa da; jelatin olarak bilinen madde hayvan kemiğindeki ilik ile yapıldığından ve analog fotoğraf makinesi filmi de jelatin ile kaplandığından, dijital olmayan makineleri kullanmayan veganlar dahi bulunmaktadır.

Bazı şekerlerin üretiminde de hayvan kemiğinden elde edilen jelatin benzeri ürünler kullanıldığından hayatından beyaz şekeri de çıkaran veganlar bulunmaktadır. Ancak “katı vegan” olarak adlandırılan bu çok titiz veganların dışında bal tüketen veganlar da bulunmaktadır. Bal “tamamen hayvansal bir ürün” olsa da, bazı vegan insanlar balın bu gruba girmediğini iddia etmekte ve bal tüketmeye devam etmektedir. Veganlık olarak adlandırılan bu akımın net bir tanımı olmadığından, dünya üzerinde kendini vegan olarak tanıtan insanların tutumlarında da farklılıklar görülmektedir. Tüm bunların ötesinde modern psikolojinin bir hayli ilgisini çeken vegan insanlar üzerinde oldukça ciddi çalışmalar yapıldığı da bilinmektedir.