Vergi davalarında hangi mahkemeler görev yapar?

Danıştay;
Danıştay, Osmanlı döneminde kurulmuş, Türkiye Cumhuriyetine dek intikal etmiş köklü bir kuruluştur. Zaman içerisinde idari görevleri geri plana düşerek, yargısal görevleri ön plana çıkmıştır ve yüksek mahkeme konumuna ulaşmıştır. Danıştay, bugün bir yandan İdare ve Vergi Mahkemelerince verilen kararları Temyiz Mahkemesi sıfatıyla yeniden incelemekte, diğer taraftan da kanunda belirtilen davalara ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakmaktadır.

Bölge İdare Mahkemeleri;
Genellikle, yargı çevresi kapsamına birden fazla ilin ve bu illerde görev yapan idare ve vergi mahkemelerinin girdiği idari mahkemelerdir. BİM, yüksek mahkeme değildir. İlk derece yargısı yapmaz.
• İdare ve vergi Mahkemelerinin tek hâkimle verdiği kararları, itiraz üzerine incelemek ve kesin hükme bağlamak,
• Vergi ve İdare Mahkemelerinin arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin karara bağlamak,
• Diğer kanunlardaki verilen görevleri yerine getirmek, başlıca görevleri arasındadır.

Vergi Mahkemeleri;
Vergi uyuşmazlıklarını çözmekte ilk derece mahkemesi olarak görevlidir. Açılan çoğu davaların yaklaşık yarısının vergi uyuşmazlığı niteliğinde olması, genel idare mahkemeleri içerisinde Vergi Mahkemelerinin oluşmasını mecburi kılmıştır.

Görevleri; Genel bütçe, il özel idareleri ve köylere ait vergi, resim ve harçlarla benzeri yükümlülükleri, zam ve cezalarıyla tarifelere ilişkin davaları çözümler. Vergi Usul Kanununa tabi olsun olmasın, tüm gümrük vergilerinden doğan uyuşmazlıkları çözüme ulaştırır. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları çözüme kavuşturur.
Vergi yönetimince yapılan bir işlemin dava konusu olabilmesi için işlemin icrai nitelikte olması gerekir. Yani idarenin tek yanlı iradesiyle gerçekleşen, kesin ve zorla uygulanabilme yeteneğine sahip işlemler olmalıdır. Bu işlemlerin başında, İkmalen, Resen ve İdarece tarh işlemleri gelir.

Vergi davalarında bir taraf mükellef, diğer taraf vergi dairesi olur. Dava dilekçeleri, ait olduğu mahkeme başkanlığına ya da bu mahkemeye gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemelerine verilir.
Vergi mahkemelerinde dava açma süresi 30 gündür. Danıştay da ise 60 gündür. Bunun haricinde belli davaların, kendine özgü dava açma süreleri vardır. Örnek olarak, ödeme emirlerine karşı açıklanacak olan dava süresinin 7 gün olduğunu söyleyebiliriz.

Davalar ilk önce dilekçeler üzerinde incelenir. Bu incelemelerde; görev ve yetki, idari merci tecavüzü, ehliyet, davaya konu işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet, dilekçelerde yer alması gereken hususlar ve aynı dilekçeyle dava açılabilecek hallere ilişkin kurallara uygun olup olmadıkları, konusunda sırasıyla incelenir.
Dilekçe hususlarında yanlışlık varsa, 30 gün içinde düzeltilmesi istenerek, dilekçenin reddine karar verilir. Dava dilekçeleri, tebligat yapıldığından itibaren 30 gün içinde davacıyla, cevap verme hakkı tanınır. Davalının cevabına yine davacı 30 gün içinde cevap verebilir.

Vergi Mahkemesi, uyuşmazlık konusu meselelerini sırasıyla oylamaya sunar ve karara bağlar. Kara için oy çokluğu yeterlidir. Bu kararlara karşı itiraz iki türlü olur. Nihai kararlara karşı”İTİRAZ” ve “TEMYİZ” yoluna başvurulabilir. İtirazlar Bölge İdare Mahkemelerinde çözülürken, temyiz için ise Danıştay’a başvurulur. Danıştay bölümünde bahsettiğimiz üzere, dava açma süresi, tebliğden sonra 30 gün içinde olmalıdır.