Vergi nedir, neden verilir?

Devlet bünyesinde yaşamını sürdüren vatandaşlardan karşılıksız olarak alınan vergi, genel kamu hizmetlerinin devamlılığını sağlar. Bireylerin ekonomik güçlerinin kanunlarla belirlenen oranda devletin kaynaklarına aktarılması, devletin yine bireye çeşitli mal ve hizmetleri ulaştırmasını sağlar. Devletler vatandaşları için hizmet üretirken “kamu fonu” olarak adlandırılan kaynağı kullanır ki bu kaynak, büyük oranda vatandaşların verdiği vergilerden oluşmaktadır. Devletin sahip olduğu fonlar içinde en yüksek orana sahip olan vergiler, ideal toplumda devlet fonunun tamamı oluşturmaktadır. Ayrıca devletler kamunun ortak çıkarı adına bir takıp vergilerin oranını yükseltebileceği gibi toplumun belirli bir kesiminden aldığı verginin oranını da düşürebilir.

Kapitalist sistem içerisinde varlığını sürdüren devletin çatısı altında yaşayan vatandaşların gelir dağılımının belirli bir oranda eşitlenmesini de sağlayan vergi sistemi, gelir düzeyi daha yüksek olan bireylerden daha fazla vergi alınmasına yöneliktir. Gelir düzeyi az olandan az, gelir düzeyi yüksek olandan çok vergi alınması ile devlet ihtiyacı olan fonları adil bir şekilde karşılar. Vatandaşların devlete yaptığı diğer tüm ödemeler ile kıyaslandığında vergi, karşılıksız ve zorunlu olma özelliği ile farklı bir statüye sahiptir.

Vergilerin temel niteliği, vatandaşın belirlenen meblağı ödemesinin zorunlu olması ve yaptığı ödeme sonucunda herhangi bir karşılık bekleyemeyecek olmasıdır. Kanunla belirlenen bir yaptırım olması bireylerin vergi ödemesini bir zorunluluk haline getirirken, bu konuda yine kanunla belirlenmiş bir takım yaptırımlar da bulunmaktadır. Tek taraflı olarak devlete karşı olan vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi gerektiği gibi, bu ödemelerin yapılmaması durumunda da kanunla belirlenen cezai işlemlerin yapılması da devletin elinde olan inisiyatiftir. Devletin işlerinin kolaylaşmasını ve vatandaşın devlet projelerine katılmasını sağlayan vergi, bireyin gelir elde etmesiyle otomatikman bir zorunluluk haline gelir.

Siyasi cebir altına alınan vergi, mükellefin ödeme yapmasını zorunlu hale getirdiği gibi aynı zamanda ödeme yapılması durumunda devletin vergiyi zorla tahsil etmesi hakkını da doğurur. Ayrıca vergiler genel olarak “dolaylı ve dolaysız” olarak iki temel başlık altında incelenir. Devlet bünyesinde yaşamını sürdüren vatandaşın servetinin ya da gelirinin doğrudan vergilendirilmesi dolaysız vergi olarak isimlendirilirken, kişinin yaptığı harcamaların vergilendirilmesi de dolaylı vergi olarak adlandırılmaktadır.