Yaban mersini nasıl yetiştirilir?
Yaban mersini Mersingiller ailesindendir. 100 kadar çeşidi vardır. Karadeniz, Ege ve özellikle de Akdeniz kıyılarımızda kendiliğinden yetişmektedir. Mayıs ve haziran ayları arasında beyaz renkli çiçekler açan 1-3 m boylarında yapraklarını dökmeyen bir ağaççıktır. Maki görünümüne sahiptir. Yapraklar kısa saplı ve karşılıklı, yeşil renkli, derimsi, oval şekillidir ve üzerinde salgı bezleri bulunmaktadır. Yaprakları hoş kokuludur.
Yaban mersini gün geçtikçe azalmaktadır ve böyle giderse kısa bir süre sonra neslinin tükenme tehlikesi ortaya çıkacaktır. Doğal olarak yetiştiği alanlar tarım alanı yapıldıkça yaşam alanı daralmaktadır.
Yaban mersini don olayı olmayan en az 160 günlük yetiştirme periyodu isteyen bir bitkidir. Gözler -26.3 ila -29.1 dereceye kadar, gövde -26.3 ila -29.1 dereceye kadar , çiçekler ise -26.3 ila -29.1 dereceye kadar dayanıklıdır.
Yaban mersini organik madde bakımından oldukça zengin ve asitli toprakları sever. Yetiştiricilik için doğal yaşam alanları tercih edilmelidir. Bazik karakterli, kireçli topraklardan hiç hoşlanmaz. Yaban mersini, saçak kök miktarı çok fazla olan yüzlek kök yapısına sahiptir. Toprak tipine bağlı olarak kökleri 1 metre derine kadar inebilmektedir.
Yaban mersini fidanlarının dikiminden en az 6 ay önce bahçe toprağı mutlaka tahlil ettirilmeli ve pH değerinin ayarlanması için ihtiyaç duyuluyorsa 6 ay önceden kükürt uygulaması yapılmalıdır. Eğer toprak pH’sı 5.5’in üzerinde ise kükürt uygulaması yapılarak toprak asitliği değiştirilmelidir.
Bölgede kış soğukları ile muhtemelen don olayları düşünülerek dikim ilkbaharda yapılmalıdır. Fidanlar fidanlıktaki ya da saksıdaki derinlikleri kadar derine dikilmelidir. Derin dikim yapılmaması gerekmektedir.
Yaban mersini yetiştiriciliğinin yapıldığı ülkelerde dikim mesafesi sıra üzerinde 120 cm, sıralar arasında ise 300 cm olup, bu aralık ve mesafeler 150 ile 300 cm’ye kadar çıkarılabilmektedir. Yaban mersini yetiştiriliciliğinde yaban mersini sıraları arasındaki mesafenin 250 cm’den daha az olmamasına dikkat edilmelidir. Bu mesafe hasat aşamasında işçilerin daha rahat çalışabilmesi için gereklidir. Yaban Mersini bitkileri dikimi takip eden yıl çiçek ve meyve vermeye başlar. Ancak bu ilk iki yıl boyunca açan bütün çiçekler koparılmalı ve bitkilerin kök sisteminin güçlendirilmesine çalışılmalıdır. İlk ürün bitkilerin 3. gelişme yılında alınmalıdır. 3. yılda alınacak ürün miktarı yaklaşık olarak 500 kg. olmaktadır. Dekara 250-300 fidan kullanılarak tesis edilmiş 1 dekarlık Yaban Mersini bahçesi, tam verim çağına geldiği zaman yıllık ortalama 2 ton ürün verir. Bu ürün miktarına beşinci yıldan itibaren ulaşılır.
Yaban mersini yetiştiriciliğinden istenen verimi almak için sık sık fakat azar azar gübreleme yapılmalıdır. Yaban mersini bitkisi aşırı gübrelemeden çabucak zarar görür ve hatta ölebilir. Gübreler, bitkinin kök çevresinde belirli bir yere yoğunlaşacak şekilde verilmemelidir. Üre, kükürtle kaplanmış üre ve amonyum sülfat gübreleri tercih edilmelidir.
Verim çağına ulaşan bir yaban mersini bitkisi yıllık olarak 2540 mm kadar suya ihtiyaç duymaktadır. Bu suyun büyük bir bölümü yağmurlarla karşılanmalıdır. Verime yatmış bir yaban mersini bitkisi mart ayı boyunca yaklaşık olarak 15.3 mm suya gereksinim duymaktadır. Bu suyun sulamalarla ya da yağmur suyu ile temin edilmesi gerekir. İyi bir gelişme için mutlaka toprak neminin uygun seviyede tutulması gerekir.
Yaban mersinlerinde budama işlemleri dikim ile başlar ve her yıl ilkbahar öncesi gözler henüz uyanmadan tekrarlanır. Yaban mersinleri, yeni sürgün oluşumu ve bol ürün almak için budanırlar. Sonbaharda budanmış olan yaban mersini ilkbahar öncesinde budanan yaban mersinlerine göre daha geç çiçek açarlar. Bu durum ilkbahar geç donlarının zarar riskini de azaltmaktadır.
Yaban mersini meyveleri salkım halindedir. Bir salkımda genel olarak 5-100 dane (berry) oluşmaktadır. Yaban mersini meyveleri çeşide, budamada bırakılan odun tipine ve iklime bağlı olarak 4-12 hafta içinde olgunlaşmaktadır. Olgunlaşma esnasında meyveler yumuşar, renklenme artar ve tatlanma meydana gelir ve taneler daha da irileşir.