Yeni Türk Harflerinin Kabulü nasıl olmuştur?
Harf inkılabının yapılmasında düşünülen gerekçe, ülkelerin ve milletlerin ilerlemesini ve çağa uygun olan şekilde hareket edebilmeyi sağlayacak bilgi ve donanımı ancak eğitimle vermekle olabileceğidir. Bu düşünceden dolayı Cumhuriyetin ilk kurulduğu yıllarda yapılan yenilikler içerisinde harf inkılabı bulunmaktadır.
Türkçe dilimizin, Arapçaya göre ses ve kelime hazinesi olarak daha zengin bir dil özelliğine sahip olduğu fikri hakimdi. Türklerin İslamiyet’i kabulüyle, eski Türkçe yerine Arap dilini kabul etmesiyle birlikte, eski Türk diline uymayan pek çok sessiz harfi bünyesinde bulundurmasından dolayı bu harf inkılabına ihtiyaç duyulmuştur. Ayrıca Arapçada, gramer yapısı olarak harfler, genellikle kelimenin başında, ortasında ve sonunda değişik biçimlerde yer alarak yeni kelimeler türetilmektedir. Bu gibi nedenlerden dolayı Arabi gramerin ve kelimelerin, okunması ve öğrenilmesi çocuklar ve halk için zor olduğu ve uzun zaman aldığı fikrine varıldı. Bu gibi sebeplerden dolayı, dünyada en köklü ve eski dillerinden biri olan Türkçe dilimizin istenilen biçimde gelişme ve ilerleme gösteremediği karara varılmıştır.
İlk olarak Mustafa Kemal, İstanbul Sarayburnu Parkında halka yeni harfleri tanıtmış ve bu latin harflerine geçilmesini istemekteydi. Atatürk’ün en önemli hedeflerinden biri olan, Anadolu’da yaşayan tüm halkın çok kısa bir zaman da okuryazar hale gelmesi idi. Bunun için bazı konuşmalarında bu konuya değinerek görüşlerini bildiriyordu.
Harf inkılabı yapılmadan ve kanunen hazırlıklar yapılırken halkı bilinçlendirmek amacı ile Atatürk, Anadoluyu gezmeye başlamıştır. Bu gezilerinden biri olan İstanbul’da 9 Ağustos 1928 yılında Sarayburnu Parkında yeni Türk harflerini halka tanıtarak yeni alfabeleri dağıtmıştır. İstanbul’da yapılan bu tanıtımı dönemim gazeteleri de bu yeniliği destekleyecek yazılar yazarak, gazetelerde eski harflerle yeni harfleri yan yana basarak gösterdiler.
Bu tanıtımlardan birkaç ay sonra hazırlanan yasa ile,1 Kasım 1928 tarihinde TBMM’de çıkartılan Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun kabul edilerek ve Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe sokulmuştur. Kanunun kabulünden sonra yurt genelinde faaliyetlere başlanarak yeni alfabenin öğretilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hızlı bir çalışma başlatıldı. Bunun için de ülke genelinde daha hızlı bu alfabenin öğretilmesi ve yayılabilmesi için, 24 Kasım 1928 tarihli Millet Mektepleri Talimatnamesi ile ülkenin her tarafında olmak üzere Millet Mektepleri açılmıştır. Bu yeni açılan millet mektepleri eğitim kurumlarında her yaştan insana okuma yazma öğretilmeye çalışılmıştır. Bu çabalarından dolayı Atatürk, Baş öğretmen olarak kabul edilmiş ve 24 Kasım öğretmenler günü olarak kutlanmaya başlanmıştır.
Millet Mekteplerinin açılmasına ait kanunun çıkarılmasında asıl amaç, okuma yazma bilmeyen ve okul yaşını geçmiş erkek ve kadınlara eğitim vererek bu alfabeyi öğretmekti. Bu çalışma sonucunda ülkede okuma ve yazma öğrenen bir milyondan fazla insan Millet Mekteplerine devam etmekle beraber, ancak bunlardan yüzde elli oranında başarıya ulaşarak eğitimini tamamlayabilmiştir. Daha sonraki yıllarda yapılan çalışmalarla, Anadolu’nun her tarafına yayılarak bu eğitim hizmetleri katlanarak büyümüştür. Ülke çapında ortak bir konuşma dili oluşturulabilmesi için yeni çalışmalara başlanmıştır.
Harf inkılabı yapıldıktan sonra, ülkede millî maddi ve manevi kültürümüzün ve dilimizin yeniden öğrenilmesi ve geliştirilmesi için gerekli çalışmalar yapılmıştır. Bu harf inkılabı sayesinde, daha sonra yapılmak istenilen birçok yeniliğin de temelini teşkil etmiştir. Muasır medeniyetler seviyesine çıkmayı hedefleyen Türkiye Cumhuriyeti, bu yaptığı harf inkılabı ile bu seviyeye ulaşmak için önemli bir adım atmıştır. Bunun sayesinde, bilimsel alanlardaki çalışmalar hız kazanmış ve batı dillerini öğrenmek daha da kolaylaşmıştır.
Yapılan bu inkılap ile ve açılan Millet Mektepleri ile toplumsal milli bilinç gelişmiştir. Bu sayede Anadolu halkı, haklarını yasalar çerçevesinde arama imkanı bulmuştur.