Yorum türleri nelerdir?

• Yasama yorumu; kanun hükmünün nasıl anlaşılması gerektiğine ilişkin yasama organları tarafından yapılan yoruma yasama yorumu denir. Yasama yorumunun en belirgin özelliği, kanun gücünde bağlayıcı olmasıdır. Diğer bir özelliği ise, yorumlanan metnin, yürürlük tarihinden itibaren geçerli olmasıdır. 1924 anayasası yasama yorumuna imkân tanırken, 1961 ve 1982 Anayasaları, Türk hukukunda yasama yorumunu kabul etmemiştir.
• Yargısal yorum; yargı organları tarafından, yargılama süreci sırasında yaptıkları yorumdur. Genel nitelikli olmasına karşın, özel nitelikleri de mevcuttur. Yüksek mahkemeler tarafından yapılan içtihadı birleştirme kararları, genel nitelikte ve diğer yargı organlarının da bağlayıcı nitelikte olduğundan, bu tür yargı yorumu diğer yargı yorumlarından nitelik olarak farklıdır.
• İdari yorum; vergi idaresince veya idari dava dairelerince, kanunların uygulanması sırasında yapılan yoruma idari yorum denir. Bu yorumu iki türlü düşünmek mümkündür. Bunlardan ilki, genel düzenleyici işlemler sürdürülürken yapılan yorumdur. Yani daireler tarafından genel tebliğlerle yapılan yorumlar bunlara örnektir. İkinci yorum ise, kişisel işlemler sırasında yapılan yorumdur. Bu tür yorumlar ise özel ve somut nitelik taşır.  İdari yorumlar, yargı organlarını bağlamaz. Bu sebeple, idari yorumlar her zaman yargı denetimine tabidir.
• Bilimsel yorum; hukuk öğretisi tarafından, bilimsel faaliyet çerçevesinde yapılan yorumdur. Bu yorumun en belirgin özelliği, bağlayıcı olmamasının yanında genel nitelikte olmasıdır.

Yorum Yöntemleri; Deyimsel, Sistematik, Tarihi ve Amaçsal yorum olarak türlerine göre ayrılmaktadır.

Deyimsel yorum; hukuki düzenlemenin asıl sözlük anlamlarından hareket edilerek yapılan bir yorumdur. Bu yorumda, sözcüklerin anlamına önem verilir. Kanunlarda kullanılan sözcükler, cümle yapıları ve kanun koyucunun kullandığı deyimler teker teker ele alınarak, sonuca varılmaya çalışılır.

Sistematik yorum; bu yorum yönteminde Kanunlar, toplam bir bütün olarak ele alınır. Sistematik yönteme göre yorum yapılırken, yorumlanan hükmün, Kanunlardaki diğer hükümlerle olan bağlantısı ve hatta tüm hukuk düzeni ile olan ilişkisi göz önüne alınır.

Tarihi yorum; geçmişe yönelik olan tüm gerekçeler, meclis tutanakları, komisyon raporları gibi belgelerden yararlanılarak, Kanun koyucunun iradesinin araştırılmasıdır.

Amaçsal yorum yöntemi ise; vergi yasaları, ekonomik koşullara bağlı olarak değişen olay ve durumlara uygulandığından, yasa koyucunun yasayı çıkartırken neyi amaçladığından çok, yasanın değişen ekonomik ve sosyal koşullar altında kazandığı objektif anlam üzerinde durulmalıdır. Bu da amaçsal yorum yöntemi ile gerçekleştirilir.

Yorumda uygulanan mantık kuralları; kıyaslama, karşıtlık kavramı ve evleviyet yoluyla uygulanmaktadır.

Bütün bu yorumlamanın sonucu , beyan edici yorum, geliştirici yorum ve ekonomik yorum şeklinde ortaya çıkar.