YSK nedir?
İllerde ve ilçelerde 16.02.1950 tarih ve 5545 sayılı Milletvekilleri Seçim Kanunu ile Seçim Kurulları oluşturulmuş ve Ankara’da görev yapmak üzere hepsini organize eden Yüksek Seçim Kurulu kurulmuştur. Milletvekili Seçim Kanunu ile ülkemizdeki seçim güvenliği, yönetimi ve denetimi yeni kurallara bağlanmış, seçim dönemi boyunca yargı denetimi esasını getiren bu kanun, seçim ile ilgili işlerin seçim kurulları tarafından yürütüleceği, bütün işlerinin görülmesinde yargıç gözetim ve denetimine seçim kurullarının da tabi olacağını hükme bağlamıştır.
5545 sayılı Milletvekilleri Seçimi Kanunu’yla kurulmuş olan Yüksek Seçim Kurulu, 26 Nisan 1961 tarih ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda da yer almıştır.
5545 sayılı Kanunla getirilen esaslar, bu kanunla da korunmuş, kanunun 9. ve 10. maddesi; 5545 sayılı Kanunun 57. ve 58. maddeleriyle aynı içerikte düzenlenmiştir.
Yüksek Seçim Kurulunun kuruluş biçimi 16 Şubat 1950 tarih ve 5545 sayılı Milletvekilleri Seçimi Kanununun 120. Maddesinde şöyle belirtilmiştir:
Yüksek Seçim Kurulu, bir başkan ve altı üyeden oluşmaktadır. Bu üyelerden altısı Yargıtay, ve beşi Danıştay genel kurullarının kendi üyeleri arasından gizli oyla seçilirler. Seçilen bu kişiler gizli oy ve salt çoklukla aralarından bir başkan ve bir başkan vekili seçerler. Yargıtay ve Danıştay üyeleri arasından kura usulü ile ikişer üye yedek üyeliğe ayrılır. Başkan ve başkanvekilleri kuraya dahil edilmezler.
Yüksek Seçim Kurulunun oluşum biçimi 17 Şubat 1954 tarihli, 6272 sayılı Kanunla yapılan bir değişiklikle yeniden düzenlenmiş ve üye sayısı arttırılmıştır. Bu değişikliğe göre Yüksek Seçim Kurulu bir başkan ve on üyeden meydana gelmektedir.YSK ile ilgili günümüze kadar bir çok değişiklik yapılmıştır. 17 Mayıs 1979 Tarih ve 2234 Sayılı Kanun bu değişikliğin yapıldığı kanunlardan sadece biridir. Yüksek Seçim Kurulu 1961 ve 1982 Anayasalarında da yer almıştır.
5545 sayılı Kanunun 123. maddesi ile 298 sayılı Kanunun 14. maddesinde Yüksek Seçim Kurulunun görev ve yetkileri ayrıntılarıyla belirtilmiştir.
YSK, özel kanunlara göre yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, milletvekili, il genel meclisi üyeliği, muhtarlık, ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde ve Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halk oylamasına (referandum) sunulmasında yönetim ve denetim ile yargı denetimini sağlamakla görevlidir.
Yüksek Seçim Kurulu s sonuçlarına yapılacak her türlü itiraza karşı başvurulabilecek son merciidir. Yüksek Seçim Kurulu’nun verdiği kararlar kesindir, YSK’nın vermiş olduğu kararlara karşı diğer yargı yolları kapalıdır. Başka bir merciye başvurulamaz.
YSK, Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü, İdari ve Mali işler Daire Başkanlığı, İl Seçim Kurulu Başkanlıkları, İlçe Seçim Kurulu Başkanlıkları ve Seçmen Kütüğü Büroları şeklinde teşkilatlanmıştır.
Yüksek Seçim Kurulu Ankara’da bulunurken, her seçim çevresinde yani her ilde bir il seçim kurulu, her ilçede bir ilçe seçim kurulu ve bütün seçim bölgelerinde konulacak her sandık için bir sandık kurulu bulunmaktadır.
Her türlü seçim işleri ve seçmen kütükleri yazımında, seçim kurullarının istediği bilgileri ve belgeleri, gecikmeden, süresinde ve doğru olarak göndermeye valiler, kaymakamlar, belediye başkanları, muhtarlar ve bütün kamu görevlileri mecburdur.
Yüksek Seçim Kurulu üyelerinin görev süresi altı yıldır. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir.