Yulaf nedir?

Yulaf tıpkı buğday ve arpa gibi bol nişastalı taneleri için yetiştirilmekte olan bir tarım bitkisidir. Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan bu tahıldan insanların beslenmesinde de yararlanılmaktadır. Bir yulaf tarlası buğday ya da arpa başaklarına benzemeyen salkım biçimindeki dağınık başakları sayesinde diğerlerinden çok kolay ayırt edilebilmektedir. Sapçıkların ucunda bulunan başakçıkların her biri iki ya da üç tohum içermektedir. Dışları kılıf ile ( iç kavuz) örtülü olan bu tohumların ikisini (ya da üçünü) birden yeniden zarsı iki yaprak (dış kavuz) kuşatmaktadır.

Yulafın beyaz, siyah, kırmızı, sarı veya boz tohumlu, kısa yada uzun saplı pek çok çeşidi mevcuttur. Tarım uzmanlarının eskiden beri sürdürmekte oldukları çalışmalarda değişik iklim ve toprak koşullarına uygun yulaf çeşitleri geliştirilmiştir. Örneğin, bunlardan kırmızı yulaf sıcak ve nemli iklimlerde yetiştirilir.

Yulafın dünyaya yabanıl olarak yetişmekte olduğu Asya’nın batısı ile Avrupa’nın doğusu arasında kalan bölgelerden yayılmış olduğu sanılmaktadır. Yabanıl yulaflardan türeyerek günümüze ulaşmış olan kültür yulafları içinde en çok yetiştirileni hiç kuşkusuz Avena sativa ismi verilmiş olan türüdür. Bugün yulaf çavdar ve arpadan daha büyük miktarlarda üretilmekte olan bir tahıldır. Nemli ve serin iklimleri sevdiği için en iyi Avrupa’nın batı ve İskandinav ülkelerini de içine almakta olan kuzey bölgelerinde Rusya’da ve Kuzey Amerika’da yetiştirilmektedir. Bununla birlikte Yeni Zelanda ve Avustralya’da da son derece fazla ekilmektedir. Yulaf çok fazla yağış almamakta olan kurak yerlerde kalın kavuzlu, uzunca tohumlar vermektedir.

Rusya ve ABD dünyanın en çok yulaf üretmekte olan ülkeleri oldukları bilinmektedir. İskoçya, İsveç ve Finlandiya gibi küçük kuzey ülkelerinde buğday ve çavdardan daha iyi ürün vermekte olduğu için yulaftan büyük ölçüde yararlanılmaktadır. Türkiye’de başlıca Marmara, Ege ve İç Anadolu bölgelerinde yetiştirilmekte olan yulafın yıllık üretimi 400 bin tona yaklaşmaktadır.

Bol miktarda nişasta ile proteini vitamin ve minareler de içermekte olan yulaf taneleri en çok hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bitki taze iken biçilerek yeşil yem ya da taneler hasat edildikten sonra kuru yem olarak hayvanlara yedirilmektedir. Hayvancılık açısından son derece büyük bir öneme sahiptir. Yem çeşitlerinde kullanılan bir tahıl ürünüdür. Besicilik yapanlar için yulaf vazgeçilmez bir bitkidir. Kolay yetiştirilebilir olması hayvancılık yapanlar için tercih edilme sebebidir. Yulafın ekonomik olması onu bir yem bitkisi olarak çok daha fazla kullanılır kılmıştır. Yulaf unundan hazırlanmakta olan hamur buğday unundan yapılmakta olan hamur gibi kabarmadığından dolayı ekmek yapımında kullanılmaz. Yulafın öğütülmesi neticesinde elde edilen undan lapa ya da gözleme gibi yiyecekler yapılmaktadır. Bilhassa kahvaltı için hazırlanan besleyici değeri yüksek tahıl karışımlarına katılmaktadır.

Buğday günümüzde bilhassa bisküvi çeşitlerinde sık sık kullanılmaktadır. Yulaflı bisküviler son derece besleyici bir özelliğe sahiptirler. Bundan dolayı Türkiye’nin önde gelen markaları yulaflı bisküvi üretimine önem vermektedirler. Tüketiciler içinde yulaflı bisküviler vazgeçilmezler arasındadır. Yulaf eskiden beri buğdayın pahalı olduğu dönemlerde onun yerini almıştır. Günümüzde de kuzey ülkelerinde yulafın gıda ürünler arasında azımsanmayacak bir yeri bulunmaktadır.

Yulaf üretiminin yapılmakta olduğu bölgelerin çoğunda yulaf ilkbaharda ekilmektedir. Kış yulafları dona ve kara dayanıklı olmadığı için Kuzey Kutbu’na yakın bölgelerde yetiştirilemez. Aynen arpa gibi yulaf da bazen üçgül buğdaygillerden diğer bazı bitkilerin fidelerini güneş ve rüzgarın zararlı etkisinden korumak için onlar ile birlikte ekilir.