Yumurtalık kisti neye denir?

Yumurtalıklarda oluşan kistler kadınların sık sık rastladığı rahatsızlıklardan birisidir. Birçok kadın, yaşamının bir bölümünde bu sorunu yaşayabilmektedir. Kişilere çok fazla rahatsızlık yaşatmadığından dolayı çoğunlukla tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Fakat bütün kistler bu türde olmayabilir. Yumurtalık dokusu, farklı türlerde birçok hücre içerir. Bu yüzden bu doku birçok hormonun etkisindedir. Bu hücreler ileride büyür ve kistleşebilir.

Kist nedir?

Kistler, içinde sıvı barındıran ve diğer dokulardan farklı bir dokuyla çevrili olan kitlelerdir. Etrafını çevreleyen duvara ise kist duvarı adı verilir. İnsan vücudundaki maddeler statik bir özelliğe sahip değildir. Hücreler ölür ve onların yerine yenileri üretilir. Bu hücreler değişik sıvılar salgılar. Salgılanan sıvıların bir kısmı kan dolaşımı sayesinde üretilir, diğer kısmı da hücreler tarafından üretilir. Üretilen sıvılar sürekli absorbe edilir ve tekrar üretilir. Bu aşamalarda rastlanılan anormal durumlarda, fazla miktarda sıvı birikimi görülür. Oluşan bu sıvı birikintisi farklı dokular tarafından çevrelendiğinde oluşan duruma kist adı verilir. İnsan vücudunun bütün dokularında bu kistler meydana gelebilir. Yumurtalık dışındaki kistlerin belirtileri daha kolay anlaşılır. Bunun nedeni kistlerin organların normal işlevlerinde aksaklıklara sebep olmasıdır. Bazı yumurtalık kistlerinde de organların işlevini bozmasından dolayı belirtileri kolay anlaşır. Ama bazıları da belirti vermeden gelişebilir. Yumurtalıklarda oluşan kistler ikiye ayrılır. Oluşumlarına göre tümöral ve fonksiyonel kist olarak adlandırılır.

Yumurtalık kisti nedenleri

Yumurtalık kistleri çoğunlukla hormonlardaki düzensizlikler sebebiyle meydana gelir. Kadınların adet dönemlerinde yumurtalıkların içinde bulunan ve yumurta hücresini barındıran, 3 cm boyutlarında adı folekül olan bir kist oluşmaktadır. Bunun çatlaması sonucunda yumurta ortaya çıkar. Eğer kadın gebe kalmazsa, 14 gün sonra adet yaşanır. Hormonlarda yaşanan sorunlar nedeniyle, bu kist çatlamaz, boyutu aynı kalır veya daha da büyür. Bunun dışında aşırı radyasyona maruz kalan yumurtalık iltihapları da kist oluşumunu tetikleyebilir.

Yumurtalık kisti kimlerde olur?

Yumurtalık kistleri çoğunlukla adet gören kadınlarda meydana gelir. Menopoz dönemine girmiş olan kadınlarda veya adet dönemine girmemiş olan genç kızlarda ise daha nadir görülür. Aile fertlerinde rahim kanseri ya da yumurtalık kanseri olmuş olan kadınlar ise kist oluşumu açısından risk altındadırlar.

Yumurtalık kisti belirtileri

Kistler, iyi ve kötü huylu olarak ikiye ayrılır. En fazla rastlanılan kistler iyi huylu olan kistlerdir. Yumurtalıklarda meydana gelen kistlerin belirtileri kolay fark edilmez. Bu yüzden rutin olarak yapılan kontroller esnasında fark edilirler. Yumurtalık kisti belirtileri arasında adet düzensizliği, karın bölgesinde oluşan şişkinlik, karın ağrısı, sindirim sisteminde yaşanan sorunlar ve idrar yolu şikayetleri bulunur. Fazla büyümeyen kistler, şişlik yaratmazlar ve çok fazla ağrı yaşatmazlar. Yumurtalık kistlerinin dönmesi veya patlaması, hastada ağrı ve akut karın yakınmasına sebep olabilir. Mesaneye baskı yapan kistler sık idrar yapmaya, rektuma baskı yapanlarsa dışkı sırasında ağrı veya kabızlığın görülmesine sebep olabilir. Hastalarda bazen iştahsızlık, mide bulantısı ve kiloda kayıp durumları görülebilir.

Yumurtalık kisti türleri

İnklüzyon kisti: Çoğunlukla rahim ameliyatı esnasında fark edilen fonksiyonel olmayan bir kist türüdür. Boyutları mikroskobiktir ve belirtileri kolay fark edilmez. Bu oluşum genellikle yumurtlamanın sonrasında yumurtalık çeperinin bozulmasıyla iyileşmede doku içinde germinal epitel hücre türünün hapsedilmesiyle meydana gelir.

Folikül kisti: Bu kistler daha çok gençlerde görülür. Bu tür kistlerin yumurta hücresinin çatlamaması nedeniyle oluştuğu düşünülmektedir. Boyutları çoğunlukla 2-3 cm civarında olur. İçi berrak bir sıvıyla doludur. Komplikasyonlara sebebiyet vermezler. Oluşma sebepleri bilinmez. Belirtileri kolay fark edilmeyen kistler, tedaviye ihtiyaç duymadan yok olurlar. Kistlerin boyutlarının küçülmesi için doğum kontrol hapı kullanılabilir. Ama boyutları küçülmeyen ve daha da büyüyen kistler ameliyatla kolayca alınabilir.

Korpus luteum kisti: Normalde yumurtlama sonrasında yumurta hücresi farklılaşıp, Korpus luteum adı verilen dokuya dönüşür. Bu doku gebelikte düşük olmadan, gebeliğin rahme yerleşmesine yardımcı olacak progesteron hormonunun plasenta aktif hale gelene üretimini sağlar. Bu dokunun sıvı birikmesiyle kistleşmesiyle bu tür kistler oluşur. Bunlar genellikle 3-4 cm büyüklüğünde olur ve hormon salgısıyla adetlerin rötar yapmasını sağlarlar.

Teka lutein kisti: Bu tür kistler hormonların fazla salgılanması sonucu meydana gelirler. Çoğunlukla çift taraflıdırlar ve boyutları 20 cm büyüklüğüne kadar ulaşabilir. Bazı durumlarda cerrahi müdahale yapılması gerekebilir.

Gebelik luteoması: Bu kist türü ise gebelik döneminde oluşan solid yapıya sahip olan kitledir. Boyutları 20 cm ye kadar ulaşabilir. Bu kiste sahip hastaların bir kısmında salgılanan erkeklik hormonunun etkisi sebebiyle hastaların vücudunda kıllanma oluşabilir. Gebeliğin sonlanmasıyla birlikte kendiliğinden küçülüp kaybolurlar.