Zatürre nedir?
Pnömoni, halk arasındaki bilinen ismiyle zatürre hastalığı, akciğer dokusunun iltihaplanması durumudur. Akciğerde oluşan bu enfeksiyon, alveol denilen havayla dolu küçük akciğer keseciklerine iltihap hücrelerinin birikmesine ve bu alana kan damarlarından gelen serumun dolması şeklinde ortaya çıkan, genel olarak küçük çocuklarda, ileri yaştakilerde ve kronik bir hastalığı bulunan kişilerde çok daha ağır seyreden ve bazen ölümle sonuçlanabilen ateşli bir hastalıktır. İçleri serum sıvısı ve iltihap hücreleri ile dolan, yani hava içeriğini kaybetmiş olan alveoller solunum işlevlerini yerine getiremezler.
Bakteriler başta olmak üzere çeşitli mikroorganizmalara bağlı olarak ortaya çıkar.
Bazı zatürre çeşitlerinde hastadan sağlam kişilere doğrudan doğruya bulaşma riski bulunmaktadır. Ama hastalık genel olarak hastanın ağız, boğaz veya sindirim kanalında bulunan mikropların akciğere ulaşmasıyla meydana gelmektedir. Normal durumlarda hastalığa sebep olmayan bu mikroplar, vücut savunması zayıflamış olan kişilerde pnömoni oluşturur. Bundan dolayı pnömoni’nin oluşmasında bulaşmadan çok, kişinin vücut direncinin azalmasına sebep olan etkenler önemli rol oynamaktadır.
Zatürre belirtileri şunlardır:
1- Titreme
2- Kuru ve hırıltılı öksürük
3- Sarı veya yeşil renkte balgam çıkartmak
4- Pas renginde olan koyu kırmızımsı kıvamlı balgam
5- Göğüs ağrısı
6- Soluk alındığı zaman sırta çivi batırılıyormuşçasına duyulan ağrı hissi
7- Şiddetli baş ağrısı
8- Şiddetli bir titremenin ardından ateş yükselmesi
9- Şuur kaybı
10- Yorgunluk
11- Önde meme bölgesi ve arkada ise kürek kemiğinin ucunda duyulan ağrı
12- Solunum hareketleri ve öksürüğe bağlı olarak şiddetlenen göğüs ağrısı
13- Kemik ağrısı
14- İştah azalması
15- Dalgınlık
16- Algılama bozuklukları
17- Dudaklarda oluşan uçuklar
18- Halsizlik
19- Aşırı susama
20- Hızlı solunum
21- Bayılacak gibi olma
22- Baş dönmesi
23- Yüzde şişme
24- Boğaz ağrısı
25- Yan ağrısı
26- Kuru ve beyaz dil
27- Dudaklarda mavileşme
28- Miktarı azalmış ve bekletildiğinde açık renk tortu bırakan idrar
29- Koma
Zatürreye zemin hazırlayan grip ve benzeri solunum yolu enfeksiyonları ise çok bulaşıcıdır. Hapşırık ve öksürükle kolaylıkla yayılabildikleri gibi, ağız ve burun sekresyonları ile bulaşmış bardak, çatal- kaşık mendil, gibi eşyalar aracılığıyla diğer kişilere geçebilir. Pnömoni’ler (zatürreler) tüm dünyada ve ülkemizde çok sık görülen ve en fazla ölüme neden olan hastalıklar arasındadır. Bilhassa bebeklerde, çocuklarda, yaşlılarda ve başka bir hastalığı olan kişilerde pnömoni’ler daha ölümcül sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bir kişinin zatürreye yakalanmasını kolaylaştıran bir takım risk faktörleri bulunmaktadır.
Erişkinlerde zatürreye yakalanmayı kolaylaştıran faktörler şunlardır:
1. İleri yaş
2. Kronik hastalıklar
3. Sigara kullanımı
4. Alkol alımı
5. Kusmalar
6. Geçirilmiş uzun süreli ameliyatlar
7. Grip salgınları
Pnömoni yani zatürre evde tedavi edilebilecek bir hastalıktır. Ağır olguların, yaşlı hastaların, oksijen tedavisi ya da yoğun bakım desteği gerektiren hastaların hastaneye yatması gerekmektedir. Tedavi hastaya göre değişiklik göstermektedir. Tedaviye erken başlanırsa çok daha olumlu sonuçlar elde edilebilir. Ancak tedavi için gecikilirse sonuç istenmedik şekilde olabilir..
Pnömoni’den korunmak için pnömoniye sebep olan olumsuz faktörler ortadan kaldırılmalıdır Bu için kronik hastalıkların uygun şekilde takip ve tedavisi, stresten kaçınma, dengeli beslenme ve hijyenik barınma koşullarının sağlanması, alkol, tütün ve ilaç bağımlılığının kontrolü ile aspirasyona sebep olan risk faktörlerin azaltılması gerekir.
Zatürreye sebep olabilen ya da kolaylaştırıcı olan grip salgınları sırasında kalabalıkta temasın azaltılması, maske kullanılması ve bilhassa yüksek riskli gruba grip bulaştırabilecek kişilerin aşılanması korunmak için son derece önemlidir.