Zeytinyağı nasıl anlaşılır?

Ülkemizde özellikle Ege dendiğinde akla gelen ve bu bölgenin mutfağındaki hemen her yemekte kullanılan zeytinyağı, kahvaltıların da vazgeçilmezi olarak hemen herkes tarafından bolca tüketilir. Zeytinyağının birçok farklı bölgede yetişmesi mümkün olduğundan, piyasada da çok çeşitli asit oranlarına ve aromalara sahip zeytinyağları bulunmaktadır. Özellikle son yıllarda insan sağlığına yararlarının daha da fazla öğrenilmesiyle birlikte ülke genelinde daha fazla tüketilmeye başlanan zeytinyağının, piyasada ister istemez sahteleri de giderek artan bir şekilde türemeye başladı. Zeytinyağının sahtesinden kasıt, raf ömrünün uzatılması yahut sürümden kazanılması için hakiki zeytinyağının içine farklı yağlar ve katkı maddelerinin ilave edilmesidir. Tamamen saf bir zeytinyağı ile içine farklı yağlar ya da maddeler karıştırılmış yani sahte olan bir zeytinyağı arasındaki farkı renge bakarak anlamak mümkün olmayabilir.

Zeytinyağı konusunda uzman olan kişiler koku ve tada bakarak zeytinyağlarının kalitesini çok kolay bir biçimde anlayabilse de, şüphesiz bunu yapabilmek için uzun yılların deneyimi gerekmektedir. Herkesin bu şekilde zeytinyağının kalitesini koku ve tat ile anlaması mümkün olmasa da, aslında sahte yağların donma derecelerine bakarak içinde katkı yağlar ya da diğer maddeler olduğunun anlaşılması mümkündür. Yaklaşık olarak 0 ile -6 derece arasında donan hakiki zeytinyağı, bu özelliğiyle sahte zeytinyağlarından kolay bir şekilde ayrılabilir. Zeytinyağının bu şekilde dondurulması halinde şayet yağın bir bölümünde donma yaşanmıyorsa, muhtemelen bu bölüm katkı yağı ilave edilmiş kısımdır. Şüpheye düşülmesi halinde bir miktar zeytin yağının buzdolaplarının derin dondurucusuna konması ve birkaç dakika beklenmesi halinde kısa sürede donması sağlanarak, sahten olup olmadığının anlaşılması muhtemeldir.

Ayrıca zeytinyağının hakikisini anlamak için suyla karıştırılarak basit bir inceleme yapılması da mümkündür. Sahte zeytinyağlarının bazılarının içine “şaşırtıcı gelse de” makina yağı dahi karıştırılabildiğinden, su ile karıştırma yöntemiyle de sağlıklı bir fikir alınabilir ya da en azından şüphe etmek için geçerli bir nedene sahip olunabilir.  Tüm bitkisel kaynaklı yağlar, üzerine su ilave edilmesi haline “dairesel tanecikler şeklinde” su yüzeyine çıkar ve yüzeyde de bu şekilde birleşmeye başlar. “Zeytinyağı gibi üste çıkmak” deyimi doğrultusunda herkesin bildiği üzere zeytinyağına su ilave edilmesi halinde yağ su yüzeyine çıkacaktır ancak zeytinyağının hakiki olmaması halinde suyun yüzeyini kaplayacak şekilde yani yandan bakıldığında ince bir çizgi oluşturacak şekilde birikme gözlemlenir. Su yüzeyine hemen yayılmayan ve yuvarlak damlacıklar halinde yüzeye çıkan yağların hakiki olduğu söylenebilir.